درس دوم
بسم الله الرحمن الرحیم
برخی تفاوت های زبان رسمی و لهجه عراقی( العامیه العراقیه):
هناک بعض الفوارق بین اداء الحروف فی اللهجة العراقیة و اللهجة الفصیحة؛ تفاوت هایی بین تلفظ بعضی از حروف در لهجه عراقی و بعضی از حروفی که در زبان فصیح است باید مورد توجه قرارگیرد. چهار حرف در زبان عربی هست که با شکل فصیح آن قدری تفاوت دارد.
فوارق الحروف بین الفصحی و العامیة:
۱- اولها حرف«ک»، حرف “ک” در لهجه عراقی در مواردی به صورت «چ» فارسی تلفظ می شود؛ به عنوان مثال در لهجه عراقی گفته می شود: چیس یعنی همان کیس که معادل فارسی اش کیسه است، نکتب کیس و لکن نتلفظ چیس. به من یک کیسه بده به عامیانه می شود: إنطینی کیس که آن را چیس تلفظ می کنیم. ضمیری که برای مونث استفاده می شود به صورت “چ” می باشد. می خواهیم به یک خانمی بگوییم حالت چطوره، می گوییم: إشلونِک؟( دقت شود کاف باید چ تلفظ شود) و معنای این عبارت به زبان فصیح می شود کیف حالُکِ؟ و طبعا من الملاحَظ أننا إذا نستخدم بعض هذه التعابیر فأنها کانت مختصَرة لعبارة طویلة. إشلونک شکل اختصاری و ادغام یافته یک عبارت طولانی بوده و در واقع اصل کلمه این بوده است: أیّ شئ لونُک؟رنگت چطور است؟
تقریبا اغلب واژه های بکاررفته در زبان عامیانه همان شکل فصیح آن می باشد با تغییراتی که در آنها اعمال شده است .
کلمه کلب در زبان فصیح برای سگ بکار می رود اما در عامیانه چِلِب تلفظ می شود به خاطر تلفظ حرف کاف و مثلا کبیر را به صورت إچبیر تلفظ می کنند. مثلا می گوییم: “أکو حَوش چْبیر” یعنی “هناک بیت کبیر”، اینجا خانه بزرگی هست. در زبان عراقی که بعدا توضیح خواهیم داد أکو را به معنای بودن به کارمی برند و ماکو یعنی نیست.
نکته: در زبان عامیانه بر خلاف زبان فصیح بسیاری از کلمات با ساکن شروع می شوند مثلا در زبان فصیح می گوییم جدید ولی در عامیانه می گوییم”جدید”(که ژدید ZHDEED خوانده می شود)
اگر کاف برای مفرد مونث بکار رود همانطور که در زبان رسمی اینگونه است به جای کاف، چ تلفظ می شود مثلا به یک خانم گفته می شود کتابِچ( در تلفظ). خطاب به یک خانم: إشلونچ؟ یعنی کیف حالکِ؟ یا مثلا وِین بیتِچ؟ یعنی أین بیتکِ؟
۲- ثانیها حرف «ق»، حرف قاف به لحاظ تاثیر از لهجه زبان ترکی به صورت گ تلفظ می شود. البته همه ی کلمات اینطور نیستند بلکه بعض از کلمات به صورت گ تلفظ می شود. مثلا” قال له” در لهجه عراقی قال، “گال” تلفظ می شود یا قلب به صورت گَلِب، “گلبی علیل” یعنی قلبم درد می کند قلبم مریض است و یا : “ما بِیگدر” یعنی لا یستطیع نمی تواند، تلفظ می شود. تلاحظون أننا نستخدم حرف الگاف بدل من القاف. گَصّ یعنی قطع( نوشتاری آن قصّ یعنی برید است)، مِقَص یعنی قیچی، ناخن گیر.
۳- حرف سوم ضاد می باشد که به صورت دال تلفظ می شود. مثلا أبیض به صورت أبید تلفظ می شود. شُنولونه؟ شُنو یعنی چیست، رنگ آن چیست؟ لونه أبیض.(أبید)
۴- حرف بعدی هاء می باشد که بدون صدا تلفظ می شود به جای گفتن کتابُهُ می گوییم کتابُ. هوّ( به صورت مشدد) کاتب درسَه[ درسَ تلفظ می شود].
نکته: در زبان عامیانه عربی آخر کلمات ساکن تلفظ می شود نحن إذا نسکّن آخر الکلمه فلا بدّ أن نحرّک ما قبله. مثلا کلمات وقت، صِفر و طفل؛ بما أنّ هذه الحروف إذا کان وسطُها ساکنا فصعب أداء هذه الکلمات؛ چون تلفظشان دشوار است کسره جایگزین سکون می شود و لذا در زبان عامیانه صِفِر، طفِل، وقِت تلفظ می شوند. تلاحظون أننا بدل مِن أن نقول وقت (بالسکون) نقول وَقِت فنکسّر ما قبل الاخیر و هذا الاداء یختص بالعامیة.
خلاصه درس دوم:
در لهجه عراقی حروف (کاف، گاف، ضاد و هاء) هنگام ادا و تلفظ با شکل فصیح آن قدری متفاوت است.
در لهجه عراقی غالبا کاف به صورت “چ” تلفظ می شود مانند چیس(کیسه)، چِلِب(سگ)، چبیر(بزرگ)، شلونِچ؟ ( حالت چطور است؟)
حرف قاف در بسیاری از کلمات به تاثیر از زبان ترکی”گ” تلفظ می شود مانند گال(گفت)، گلِب(قلب).
حرف ضاد “د” و حرف “ه” بدون صدا تلفظ می شود مانند: أبید(سفید) و کتابُه(KETABO).
در زبان عامیانه – بر خلاف زبان فصیح- بسیاری از کلمات با ساکن شروع می شوند مانند چْبیر(CHBEER) یعنی بزرگ و جدید(ZHDEED) یعنی جدید، نو.
در زبان عامیانه، آخر کلمات را ساکن تلفظ می کنیم و اگر حرف قبلی نیز ساکن باشد به خاطر آسان شدن تلفظ کسره می گیرد مانند صِفِر، وَقِت، طِفِل.
تدریبات۲
-مَرْحَبة.
-مَرْحَبة.
-شْلونک؟
-آنی زین.إلحَمدُلله. وأنْتی شْلونچ؟.
-آنی زینة. الحَمدُلله.تَفضَّل إستَریح.
-شُکراً.
-الله بالـْخیر.
-الله بالـْخیر .
-شْلون الأهَل؟
-زینین، الحمدلله.شْلون وِلـْدِچ؟
-بْخیر نُشْکُر الله.
-عَن إذنِچ.
-تْفَضّل.
-مَعَ السلامة.
-مَعَ السلامة.
-شْلونِچ؟
-إنتی شْلونچ؟
-تفَضّلی سْتریحی
-شْلونـْکُم؟
-إنتو شْلونـْکُم؟
-تْفَضَّلوا سْتَریحوا
-شْلون وِلِدْکُم؟
-عَن إذِنـْکُم؟
-تْفضلوا
