استان گیلان یکی از دوستداشتنیترین مقصدهای گردشگری ایران است. این استان به خاطر طبیعت بکر و بینظیرش که در هر فصل از سال زیباییهای خاص خودش را دارد همواره میزبان مسافران از نقاط مختلف ایران و جهان است. از جنگل و کوه و دریایش که بگذریم به بازارهای رنگارنگش میرسیم. سوغات گیلان را بیش از هر چیز خوراکیهای خوشمزه و خوشرنگش تشکیل میدهد.
در بازارچههای این استان بیشتر از صنایعدستی با انواع و اقسام شیرینی، نان، محصولات لبنی و کشاورزی مواجه خواهید شد که مقاومت کردن در برابرشان کار آسانی نیست. برای آشنایی با سوغات گیلان با کافه گردشهمراه باشید.
کلوچهی فومن، کوکی لاهیجان، نان تمیجان و نان محلی کشتا، رشتهی خشکار، باقلوای یاس و سبزیجات مخصوص همه از خوراکیهای خوشمزهای هستند که در بازارهای گیلان به چشم میخورند.
رشتهی خشکار یک شیرینی سنتی گیلانی است که بهعنوان سوغات فروش بالایی دارد. علاوه بر این اکثر مردم به خوردن این شیرینی در کنار چای عادت دارند و تقریباً در تمام خانهها پیدا میشود. این شیرینی به دو صورت پخته و خام در بازار عرضه میشود. شکل پختهشده شامل رشتههایی مخصوص است که داخلش با گردو و هل پرشده و پس از سرخ شدن در شهد غلتانده شده است. شکل خام رشته خشکار مربوط به مرحلهی پیش از سرخ شدن است و اگر بستهبندیهای خام را خریداری کردید و به کسی سوغات دادید حواستان باشد یادآوری کنید که ابتدا رشتهها را سرخ کند سپس در شهد بغلطاند و پس از سرد شدن با چای نوش جان کند.
حلوای به یکی دیگر از سوغات خوشمزهی گیلان است. این حلوای محلی بهشدت با استقبال مسافران مواجه میشود. طعم بینظیر و کمیاب این حلوا همه را مجبور به خرید مجدد آن میکند. حلوای به پخت راحتی دارد؛ اما تنها در استان گیلان تهیه میشود. دستور پخت حلوای به در این دیار همیشهسبز به فراموشی سپرده نشده است و شما میتوانید بهراحتی آن را پیدا کرده و برای عزیزانتان سوغات ببرید.
بخشی از سوغات گیلان به نانهای محلی این استان اختصاص داده شده است. خلفه یا کشتا یکی از این نانهای محلی است. این نان محلی پیشینهی دورودرازی دارد اما همین بس که بدانید سالیان سال است بر طبق رسوم و عادت نان خلفه در روز سیزدهم فروردین مهمان سفرههای مردم میشود. این به آن معنا نیست که در سایر روزهای سال نمیتوانید این نان را پیدا کنید. زنان گیلکی بهخصوص زنان شهرستان آستانهی اشرفیه در خانههایشان به پخت این نان مشغول هستند. نان خلفه بر روی ظروف سفالی مخصوصی که گمج نام دارند پخته میشوند. گمج به صورت وارونه بر روی آتش قرار میگیرد و خمیر نان بر پشتش پهن میشود.
اگر گذرتان به شهرستان رودسر افتاد بد نیست که سری هم به روستای تمیجان بزنید. این روستا علاوه بر جاذبههای طبیعی گیرایش خاستگاه یک نان محلی بسیار خوشمزه است که میتواند سوغات مناسبی برای کسانی که دوستشان دارید باشد. نان تمیجان یکی نان بیضوی شکل و نازک است که روی ظروف چودنی به نام ساچ طبخ میشود.
تمام نانهای محلی گیلان را میتوانید از بازارهای هفتگی که در تمام شهرستانها برپا میشود تهیه کنید. نانهای سنتی-محلی هم از ارزش غذایی بالایی برخوردارند و هم به خاطر کمیاب بودن، سوغات مناسبی هستند. مثلاً نان تمیجان هیچوقت در جنوب کشور پیدا نمیشود و یا نان خلفه را نمیتوانید از شرق و غرب پیدا کنید پس چهبهتر که لذت خوردنشان را با باقی دوستانتان شریک شوید.
یکی دیگر از خوراکیهای خوشمزهی استان گیلان زیتون است. زیتون از بینظیرترین خوراکیهای این استان است که بهعنوان سوغات انتخاب بسیار مناسبی است. شهرستان رودبار که در جنوب استان گیلان واقع شده است یکی از نامداران در زمینهی پرورش زیتون است. زیتون رودبار برگی از سفرنامهی ناصرخسرو را به خود اختصاص داده است و این مطلب بیانگر قدمت باغهای پرورش زیتون در رودبار است. یک شیشه زیتونپروردهی اعلا و یا یک شیشه زیتون اصل رودبار میتواند یکی سوغات مناسبی برای دوستان و نزدیکانتان باشد.
بادامزمینی یکی دیگر از سوغات استان گیلان است. بادامزمینی آستانهی اشرفیه بیش از ۸۰ درصد تولید بادامزمینی ایران را به خود اختصاص داده است. بادامهای این منطقه از مرغوبیت بالایی برخوردارند. در تمام فصول سال میتوانید از خشکبارفروشیهای گیلان بادامزمینی آستانهی اشرفیه را برای سوغات تهیه کنید؛ اما اگر میخواهید به فصل برداشت این محصول برسید باید از اواسط شهریور تا اواخر مهر به گیلان سفر کنید.
همانطور که در ابتدای متن اشاره کردیم سوغات گیلان بیشتر از خوراکیهای خوشمزه تشکیل شده است؛ اما به این معنا نیست که در این دیار پهناور سوغاتی جز خوراکی به چشم نخورد. صنایعدستی گیلان اگر بهتر از خوراکیهایش نباشد بدتر هم نیست. تنوع رنگ بهخصوص کاربرد رنگهای شاد در صنایعدستی استان باعث میشود که انسان ناخودآگاه به سمتشان کشیده شود. بازارهای صنایعدستی گیلان پر است از رنگهای شاد که به جان آدمی نشاط میبخشد. عروسکهای دستدوز ماسوله از معروفترین صنایعدستی ماسوله است که میتواند بهترین سوغات برای کودکان باشد. صنایع حصیری هم که در تمام شهرهای استان گیلان به چشم میخورد و سهم بسیاری از صنایعدستی استان را به خود اختصاص داده است. نمدمالی نیز رونق فراوانی در این منطقه دارد. نمد به سبب خصوصیاتش یکی از بهترین زیراندازها برای مناطق مرطوب و پرباران است.