پایگاه خبری تحلیلی ماسال – قربان صحرایی چاله سرایی – مي‌خواهم شما را به دنياي زيباي ماسال و شاندرمن ببرم تا در قالب واژگان ادبي و در متني بسيار کوتاه جلوه‌هايي از طبيعت زيباي اين شهرستان را برايتان ترسيم کنم. در حقيقت يک صفحه کاغذ زير پَرَچِلَه آسمان اين شهر پهن کردم تا چکه‌اي از آبشار زيبايي‌هايش بر آن بچکد. شايد که اندکي بتوانم شما را در فضاي مجازي غرق در تابلوهايي کنم که با دست لايزالي نقاش ازل، ترسيم شده است. باشد که در پايان ماه مبارک رمضان با سفر به ماسال و شاندرمن، از بهشت گيلان بهره کافي را ببريد و تجربه‌ي نويي به تجربيات خويش بيفزاييد.
شاندرمن
شاندرمن يکي از شهرهاي غرب استان گيلان است که در فاصله کمتر از ۶۰ کيلومتري شهر رشت قرار دارد. براي رسيدن به شاندرمن از رشت بايد به سمت غرب براني. شهرهاي مسير عبارتند از تولم‌شهر (بازارجمعه)، صومعه‌سرا، طاهرگوراب، ماسال و در نهايت به مقصد يعني شاندرمن خواهي رسيد. البته از طريق پيربازار رشت به سمت ضيابر هم که براني مستقيم به شاندرمن مي‌رسي.
در اين فاصله صد‌ها روستا که داراي باغات و شاليزارها، و رودخانه‌ها و … که هر کدام دنيايي از تماشا را در خود جاي داده است، وجود دارد.
اما «شاندرمن»، اين ديار ناشناخته را «شهر زيبائي‌هاي طبيعت» نام نهاده‌اند. از هر کران که به تماشايش بنشيني زيبايي‌هايش جلوه‌گر و چشم‌نواز است. دشت پرطراوت و دل‌انگيز شاندرمن با شاليزارهاي پرمحصول و مطبوعش در دامنه کوهستان‌هايي قرار گرفته است که رؤيايي و خيال‌انگيزاند.
براي تماشاي شاندرمن حتماً حضور لازم است تا مسافر با تمام وجود، زيبائي‌ها و جلوه‌گري طبيعتش را احساس کند. نقطه نقطه‌ي اين شهر ديدني است. «آلاله‌ها» در مَرغزارهاي بهاري اين ديار چنان دلربايي مي‌کنند و با نسيم خنک و روح‌نواز، در گستره‌ي مخملي باغات، به رقص در مي‌آيند که هيچ «پروانه»ي بال‌خال‌خالي و زرّين‌بالي را آرام و قرار نمي‌ماند و تو در تماشاي ضيافت ناز آلاله و رقص پروانه چنان غرقي که ناگاه نغمه‌ي گوشْ‌‌نوازِ بلبلِ شاخسارِ درختِ آزاد تو را به خود مي‌آورد که من هم هستم.
هر روستا و آبادي‌اش آدمي را مبهوت دست ازلي نقاش بي‌بديل طبيعت مي‌کند که اين چه تابلويي‌هايي است که انسان مي‌تواند خويش را در متن آن سير دهد.
وقتي از مسير چاله‌سرا، دران، امام‌زاده شفيع، طالب‌دره راهيِ «دَرياروخون» مي‌شوي رودخانه هميشه جاري «مُرغک» تو را به وادي‌هايي مي‌کشاند که شايد باورش براي خيلي از خوانندگان اين سطور ناممکن باشد. در آن دور دست‌ها «خُشکِه‌دَريا» تو را چشم به راه است تا با ييلاقات بي‌نظيرش از تو استقبال و پذيرايي کند. اما در اين مسير، جوانمردانه نيست از آبشار پلکاني و ناشناخته «شَتَه‌ميل» نامي نبريم و جنگل بکر و زيباي اَلاشِستان «وزمَه‌مَندن» را يادي نکنيم و از آبشار مرتفع و زيباي جيرَه‌وَزَن ذکري نشود.
گاهي نمي‌خواهي به ييلاقات دور دست بروي پس آنگاه که مَرکَب را فرمان مي‌دهي تا جاده‌ي شاندرمن به ضيابر را طي کند، تماشاي دو سوي جاده و ضيافت سرسبزي روستاهاي کُفود، پاشکَم و قَران، قوّه تَحيُّر تو را قلقلک مي‌دهد و اگر در نيمه‌راه، جاده کانال را به سمت شيخ‌نشين ادامه دهي، سکوت با طراوت و چشم‌انداز وسيع روستاهاي مُلک‌جهان، ميرمحله، چموش‌دوزان، مُلک بگور و در نهايت شيخ‌نشين و بايَزاد چنان تو را مشغول مي‌سازد که اصلاً فراموشت مي‌شود در جاده‌ي خاکي کانال رانندگي مي‌کني.
در سه‌راهي چموش‌دوزان اگر فرمان ماشينت را به راست بچرخاني وارد جاده‌اي بين روستايي و پر پيچ و خم مي‌شوي که ابتدايش روستاي چموش‌دوزان است. اين جاده‌ي روستايي تو را مجبور مي‌کند از لابلاي ويلاهاي به هم نزديک اهالي با چميدن، گذر کني و با ادامه مسير، گاهي به چپ و گاهي به راست تغيير جهت دهي و از مناظر زيباي آن بهره ببري. پس آنگاه با طي مسافتي، به روستاي پر محصول و در حقيقت شاليزارستان شاندرمن يعني «چُماچار» مي‌رسي.
شاندرمن تنها در زيبايي‌هاي طبيعي و غار بي‌نظير و منحصر به فرد «آويشو»يش خلاصه نشده است. اماکن مقدسي چون بقعه‌ي با کرامت «امام‌زاده‌شفيع» واقع در روستاي امام‌زاده شفيع، تو را فرا مي‌خواند تا در ساحل مُرغَک‌رود ساعاتي در عرفان الاهي و گفتگو با خداي سبحان سير کني.
مگر مي‌شود از شاندرمن ياد کرد و از بقعه متبرک «آقا سيد ابراهيم» روستاي قَران، مقابر «ملامحمد» وزمَتَر، «درويش شاهَمير» چاله‌سرا، «چله‌خانه»ي انجيلان، «پيرون بَست» پلنگ‌سرا مسجد سيد عبدالله «مُلک‌جهان»، «ميرون قبر خونه» مُلک بگور و … نامي نبرد؟ روستاي تاريخي «بي‌تَم» با آن دارالحکومه تاريخي‌اش، ييلاق سرسبز و تاريخي «سيفي» ييلاقات «اَلَنزَه»، «شالَه‌را»، «دَشتَه‌دُمَن»، «هَفتَه‌خوني»، «اورما روخون» همه از ديدني‌هاي شاندرمنند.
اما نام بردن از طبيعت شاندرمن بدون ذکر ييلاقات و كوه‌هاي «دَشتِه، سيف‌آستونَه، وييَرگا، قشلاق لَچور، هَژدان‌ْسَر، لاره‌ژيَه، قشلاق کوهسار، آبشار شَتَه‌ميل، گردنه‌ي سَربَه‌دار، قشلاق باستاني گول‌گول، لَتَشْت» و ده‌ها ييلاق و قشلاق ديگر ناقص است.
اگر تو را گشت‌وگذار و تماشاي « موزه نمايشگاهي» از بازارهاي هفتگي و سنتي گيلان‌زمين آرزوست، دعوتت مي‌کنم تا حتماً از «پنج‌شنبه‌بازار شاندرمن» ديدن کني. اين بازار نمونه‌اي از قديمي‌ترين و پابرجاترين بازارهاي هفتگي و سنتي گيلان است که قرن‌ها پيش پدر «دو لاماز» از آن ياد کرده و به توصيف آن نشسته است. اينجا بازاري است که در آن انواع صنايع دستي زنان تالش شاندرمني و حومه، مانند «چَنگيلَه=دستکش پشمي»، «گيرَوِه=جوراب پشمي»، «شالَه شکَه و شالَه شوار = کت‌وشلوار پشمي»، انواع دست‌بافت‌هاي زين و يراق اسب و … را مي‌تواني به عنوان سوغات شاندرمن با خود به منزل ببري.
يادت نرود از بازار مال‌فروشان شاندرمن هم که صبح روز پنج‌شنبه داير است ديدن کني.
بين شاندرمن و ماسال فاصله‌ي چنداني نيست؛ چه از بُعد جغرافيايي و چه از نظر معنوي و فرهنگي. زيرا اين دو، دو برادرند که از روزگاران کهن تاکنون دست در دست هم داده و پشت به پشت يکديگر براي حيات و زيستن تلاش مي‌کنند. براي رسيدن به ماسال بايد با سرعت کم براني تا تماشاي مناظر و شاليزارها و مرغزارهاي دو سوي جاده را از دست ندهي زيرا اگر اهرام ثلاثه مصر را بشر ساخته باشد، شالوارَه‌کوهِ خداساز مُشرِف بر روستاهاي گيله‌سرا و ميله‌سرا که همچون هِرَمي عظيم و زيبا، چشم‌نوازي مي‌کند، تنها يکي از چشم‌اندازهاي بي‌کران ماسال است.
کمتر از پنج کيلومتر به سمت قبله که ادامه مسير بدهي به بهشت گيلان‌زمين يعني شهر زيباي ماسال مي‌رسي. اين شهر در دامنه‌ي کوه زيبا و ديدني شالوارَه‌كوه واقع شده است. امروزه در کمرکش کوه جاده‌اي احداث شده است تا مسافران به سهولت بتوانند به بام ماسال صعود و از آنجا چشم‌انداز بديع ماسال را به نظاره بنشينند. الحق که چه تماشايي است اين چشم‌انداز روح‌نواز.
از روزگاري که جيمز بيلي فريزر از ييلاقات ماسال و محمدخان ماسالي ياد مي‌کند، تاريخي چند مي‌گذرد و امروز نه از فريزر خبري است و نه از محمدخان ماسالي اثري و اين رسم روزگار است. اما ييلاقات مورد اشاره فريزر که نشيمنگاه تابستاني محمدخان ماسالي بوده همچنان با همان طراوت و زيبايي، پابرجا و استوار باقي مانده‌اند. هرگاه از روستاي «لُنگ» که بگذري و وارد «مَرکيه» شوي و از آنجا از مسير طاسکوه و گَنذِر به سمت «شالما روخون» طي طريق کني، آهسته آهسته در دل طبيعتي بکر و زيبا پيش مي‌روي، طوري که تصور مي‌کني در رؤيا و خيالي شيرين سير مي‌کني در حاليکه در عين واقعيت غرق شده‌اي. قريب به ۱۱ کيلومتر که طي شود در دره‌اي تنگ و محاصره شده توسط کوه‌ها، زيارتگاهي زيبامنظر تو را به انتظار نشسته است تا ساعتي در حرمش به ذکر تسبيح مَلِک بپردازي. اين زيارتگاه در روستاي «شالما» قرار دارد.
هرچند ديدن «اَسبَه‌ريسَه»، و «چِسلي» و … خاطره‌انگيز است ولي اگر من جاي مسافر طبيعت‌دوست و جنگل‌نورد باشم ادامه‌ي مسيرم را به سمت «رامينَه» طي خواهم کرد، زيرا چميدن در جاده‌ي پر پيچ و خم رامينَه و تماشاي پيرامون آن، خود خاطرات شيريني در ذهنت به يادگار خواهد گذاشت. ادامه اين مسير به ييلاقات بسيار زيبا و مشهور «کوهسار»، «اولَسَبِلَنگا»، «نَمْنَه‌پِشت»، «خنديلَه‌پِشت»، «اوري»، «خَرِدول»، «سوئَه‌چالَه» و ديگر ييلاقات ماسال ختم مي‌شود. اگر قصد اُتراق کردن يا برگشت به ماسال نداشته باشي ادامه مسير تو را به شهادتگاه سردار پرآوازه دوران تاريکي، ميرزاکوچک‌خان در «اَلالَه‌پِشتَه» رهنمون مي‌سازد.
ماسال تنها با ييلاقات و مناظر بي‌بديلش پايان نمي‌پذيرد زيرا بقعه‌ي «سنگ‌بست»، بقعه‌ي ميرمحله، بقعه‌ي روستاي وردوم، رودخانه‌ي زيباي خاله‌کايي که شالما را به بازار ماسال وصل مي‌کند، منطقه ديدني طاسکوه، گنذر، قلعه‌کول باستاني، شاليزارها و مرغزارهاي وسيع و چشم‌نواز روستاهاي مهدي‌خان محله، وشمه‌سرا، لوحه‌سرا، درخانه، دوله‌ملال، مُسله‌خوني، کيشه‌خوني، صنايع دستي ماسالي‌ها، پنير و لبنيات سنتي معروف آنان، شنبه‌بازار ماسال، مسجد جامع ماسال، گلزار شهيدان اين شهر و … ده‌ها ديدني ديگر از اماکن و آثار گردشگري ماسال است که ما را مجالي بيش از اين در معرفي آنان نيست.
شاندرمن ـ دره چاج
شاندرمن ـ مرغک
شاندرمن ـ دره چاج
ماسال ـ کانال
شاندرمن ـ طالب‌دره
شاندرمن ـ رودخانه گيله‌جو
شاندرمن ـ گيله جو
شاندرمن ـ ييلاق سيف‌آستونه
ماسال ـ تماشاي ماسال از بام سبز
شاندرمن ـ مسجد حضرت ولي عصر (عج) چله‌خانه ظهرابچي
ماسال ـ دهکده ييلاقي اولسبلنگاه
ماسال ـ رامينه ـ هتل رامينه
ماسال ـ رامينه ـ هتل رامينه
ماسال ـ رامينه ـ هتل رامينه
شاندرمن ــ ييلاق سيف‌آستونه
شاندرمن ـ تک درخت کوه گندمه‌زمين
شاندرمن ـ کوه سني برنه نزديک ييلاق ويرگا
شاندرمن ـ ييلاق رشکوم
شاندرمن ـ امام‌زاده شفيع (ع)
شاندرمن ـ مرغک
شاندرمن ـ دارالحکومه روستاي بيتم
شاندرمن ـ حاجي‌بيجار
ماسال ـ بام سبز
ماسال ـ شالماروخون
… و در سايه‌سار توجهات خالق هستي جلوه‌هاي طبيعت بسيار دل‌انگيز اين شهر همچنان ادامه دارد …
انتهای پیام/
عالی عالی بسیار زیبا مرسی از شما یزدان باک نگهدار ان سرزمین اهورایی مان باشد
با سلام
با تشکر از آقای صحرایی عزیز واقعا زیبا بود یه نکته خدمت دوست عزیزمان باید عرض کنم و آن اینکه بزرگوار ما تو کشور ما شهرستانی به اسم ماسال و شاندرمن نداریم دوست بزرگ فقط تحت عنوان شهرستان ماسال ثبت شده. واقعا زیبا بود
این مرد یعنی آقای صحرائی،با وجود اینکه از شهر شاندرمن هستند خالصانه در مورد ماسال و زیبایی هایش نوشته اند،و ما بجای تشکر حتی تاب قرار گرفتن اسم شاندرمن در کنار ماسال را نیاوردیم!!این نظر شما جزء تخریب برای همشهریان من نخواهد داشت!با این طرز فکر و تعصب مخرب ن تنها از تواضعی برخوردار نیست بلکه اگر پیش بیاید منکر مکانی بنام شاندرمن نیز میشویم!اگر بخش بزرگی بنام شاندرمن نبود قطعاً شهرستانی هم در کار نبود همشهری عزیز!!برتری مساویست با داشتن اخلاق،در غیر اینصورت محکوم ب خودبینی،چشم بستن ب رئالیسم موجود!!در استان گیلان هر جا از بنده سوال شد اهل کجائی در جواب میگفتم ماسال،اما طرف مقابل با تایید حرف و شناختن شهرم،میگفتن ماسالو شاندرمن!!چ خوشمان بیاید چ نیاید این دو را با هم میشناسند
باسلام وضمن قبولی طاعات وعبادات شما از جناب آقای صحرایی به خاطرزحمت فراوان ،که زیباییهای طبیعت ماسال وشاندرمن را به تصویر کشیدند بسیار سپاسگذاریم عالی بود . موفق باشید
اززحمات جناب آقاي صحرايي صميمانه قدرداني مي گردد بسيار عالي بود
ممنونم آقاي صحرايي . عالي بود
از زحمات جناب آقای صحرایی قدردانی می گردد عالی بود .
متشکریم آقای صحرایی عالی بود . ممنون از ماسال نیوز به خاطر انعکاس
بسم الله الرحمن الرحيم
از همه دوستاني که پيام گذاشتند صميمانه تشکر مي‌کنم. حقير کاري نکرده،ام بلکه اين زيبايي‌ها و داشته‌هاي ما از شهرمان است که در نگاه زيبابين شما جلوه کرده است. گاهي دلتنگي و دوري از ديار سبب بروز احساس است. اين چکه‌اي از شبنم احساس و غربت بود که در صفحه‌اي از صفحات مجازي ماسال‌نيوز چکيد. در اين ماه مبارک رمضان، براي همه بازديدکنندگان از سايت خوب ماسال‌نيوز و مدير محترمش ماهي سرشار از فيوضات و برکات الاهي آرزومندم. صحرائي چاله‌سرائي
ازتلاش وزحمات چنین افرادی باید قدردانی گردد ایشان نسبت به شناساندن مواهب طبیعی شهرستان بسیار فعال است . بسیار جالب بود
موافقم با نظر شما گير دادن به اينكه شهرستان ماسال وشاندرمن نيست ماسال است كمك به آباداني شهرستان نيست فردي كه محل زندگي وكار وي در شهرستان قم هست براي شناساندن جاذبه هاي گردشگري بسيار فعال است بجاي اينكه بياييم وي را تشويق كنيم وهمه براي آباداني شهرستان به دوراز هرگونه تعصبات مردود شده افراد را دلسرد كنيم بياييم در كنار هم وباهم فعاليت كنيم تا انشاءالله در آينده ي نزديك شاهد شكوفايي شهرستان باشيم .
بسم الله الرحمن الرحيم
از «شهروند ماسال» و «هم‌وطن» عزيز و نيز ديگر عزيزاني که پيام گذاشتند، پيامک فرستادند، تماس محبت‌آميز گرفتند و … صميمانه تشکر مي‌کنم و نگاه مشوقانه‌ي با محبتشان را به گرمي مي‌فشارم. عنوان ماسال و شاندرمن يک نگاه سنتي و ديرين است. آنچه براي حقير مهم است پيشرفت و آباداني تمام شهرم و همه‌ي ديارم و بلکه در گامي فراتر تمام ايران عزيز اسلامي‌ام هست و نه هيچ چيز ديگر. پيشرفت و آباداني ديارم «شهرستان ماسال» با تمام نواحي و روستاهايش از همه جهات؛ چه از نظر اقتصادي و چه از بعد فرهنگي و معنوي. نگاه حقير فراشهرستاني و بلکه ملي است. اين گزارش تصويري، بُرش کوتاهي بود از مقاله‌ي بلندي به نام «تالش، هفت اقليم شبنم و مه» که در آن سعي کرده‌ام در گام اول از آستارا تا شفت (غرب گيلان) را با بضاعت ناچيز، بلکه ناداشته خويش به همين قلم توصيف نمايم. خوشحالم که هم‌شهريان عزيز ماسالي و شاندرمني ام با نظر مثبت و نگاه زيبا و سازنده خويش حقير را راهنمايي مي‌فرمايند. دست‌تان درد نکند.
ييلاق هژدان سر شاندرمن عروس سرزمينهاي شمالي
با تقدیم درودی به زیبایی شهر و طبیعت بکر ماسال به شما عزیز مهربان که با اوصاف خوبتان هنوز امیدوارمان کردید که این سرزمین چه زیباییهای خدایی دارد.. بنده از شهر مشهد برایتان تقدیر نامه ای در وصف زیبایی نوشتاری و کلامی تقدیمتان میکنم و آرزو دارم بزودی چندروزی را برای دیدن طبیعت زیبایتان عازم سفر شوم.. چون بنده عاشق سفر هستم و بیشترین مکان‌های زیبا و هر مکانی هرچند کویری باشد را دیده ام.. در خاتمه دست مریزاد بابت معرفی این مکان زیبا. آرزو میکنم عمری باقی باشد تا لااقل برای یکبار هم که شده طبیعت ماسال را ببینم.. یزدان پاک یاوران.