اگر کاربران با تجربه از این موضوع آگاه هستند ولی از آنجا که جستجوگر محبوب گوگل معمولا متون مندرج در ویکیپدیا را در اولین نتایج خود بازگردانی می کند، بسیاری از کاربران در عمل برای گرفتن اطلاعات از آن بهره می برند. به این جهت این پدیده خواهی نخواهی ظرفیت زیادی در اطلاع رسانی و مستندسازی امور ایفا می کند.
ویکیپدیای فارسی تا اکنون بیش از ۵۸۰ هزار متن تولید تولید کرده و بنابر آخرین آمار خودش، در هر ساعت بیش از ۵۵ هزار بازدید کننده دارد لذا بی توجهی به رشد روز افزون این منبع اطلاعاتی عملا چشم بستن به بخشی از دنیای مجازی است که به تدریج گره آن کورتر، اصلاح آن دشوارتر و عوارض آن در آینده به صورت باورهایی غلط در ذهن جوانان ما و مجعولاتی حقیقت نام گریبانگر ما را خواهد گرفت.
اگر چه در ظاهر هر کسی امکان ویرایش این به اصطلاح دانشنامه را دارد و ممکن است قصور و تقصیر متخصصان، دانش پژوهان، دانشجویان و فرهنگیان در مشارکت، یکی از عوامل اصلی یک جانبه گرایی به ویژه در مقالات سیاسی انگاشته شود ولی حلقه مدیران و گشت زنانی در این مجموعه شکل گرفته است که عملا هر چیزی که مد نظر آنها نباشد را حذف، بی اثر و افراد خاطی را با مجازات تعلیق موقت تا دائم از دایره خارج می کنند. از این رو واژه “آزاد” در واقع باید تبدیل به “مشروط” به تایید و خوش آمد مدیران و گشت زنان تبدیل شود.
در صفحه ای که در ویکیپدیای فارسی به نام “تظاهرات ۱۳۹۶ ایران” درباره اعتراضات اخیر در کشورمان باز و نگاشته شده است، موارد عدیده ای از تحریف، جعل واقعیات، بزرگ نمایی و تخلف آشکار از بی طرفی ملاحظه می شود.
همانطور که اهمیت یک شی با مقیاس وزنی آن مشخص و آب به لیتر و طلا به گرم و الماس به قیراط کشیده می شود، اختصاص حدود بیست صفحه با ۳۶۱ منبع به چند روز تجمع اعتراض آمیز آن هم در حالی که به “انقلاب ۱۳۵۷ ایران” نیز به همین حدود صفحه ولی با ۲۴۱ منبع پرداخته شده، نشان از اهمیتی می دهد که گردانندگان ویکیپدیای فارسی به اعتراضات اخیر داده اند.
چند مورد نمونه در این مقاله که تحریف آشکار و دروغ گویی فاحش آن را مشخص می کند:
در بخش ابتدایی به نقل از مدیر مسئول جوان آنلاین (عبدالله گنجی) آمده است: “تنفر از جمهوری اسلامی در میان مردم یکی از عوامل اصلی این اعتراضات در نظر گرفته شده و اقدامات و شعارهای ساختارشکن و تخریبگر نشان از وجود «تنفر» دارد.” این در حالیست که نامبرده در ۹ بند در ذیل “ویژگی های اختصاصی اغتشاشات اخیر”، در بند ۶ تنفر را به طور مشخص در منطقه قهدریجان و ناشی از خشک شدن زاینده و تاثیر آن روی اقتصاد و عصبیت مردم و از سوی دیگر بقایای فریز شده باند مهدی هاشمی و معدوم شدگان این گروه می داند. در بند هشتم نیز تخریب گران را کسانی ذکر می کند که دارای تنفر بوده اند (یعنی جمع بسیار اندکی از تعداد محدود معترضان) اما در ویکیپدیای فارسی با تحریفی آشکار، به جای برخی ساکنان منطقه قهدریجان و تعداد معدودی تخریب گر، تعبیر “تنفر از جمهوری اسلامی در میان مردم” استفاده شده است به گونه ای که به خواننده القا می شود مردم از جمهوری اسلامی ایران متنفر هستند.
اندکی بعد آمده است: “همچنین گستردگی و پراکندگی در کشور و ماهیت ضدحکومتی، از ویژگیهای آن هستند. تعیین شمار معترضان امکانپذیر نبود”. پشت سر هم قرار دادن این دو جمله که دومی به نقل از روزنامه النهار ذکر شده، به خواننده القا می کند که تظاهراتی گسترده و پراکنده و ضد حکومتی با جمعیتی فزون از شمار رخ داده است.
در بخش دیگری دو طرف به عنوان “طرف های درگیر مدنی” ذکر شده اند. طرف اول: دانشجویان معترض، معترضان طبقه متوسط و کارگر، سلطنت طلبان، جمهوری خواهان سکولار و طرف دوم: ناجا، یگان ویژه، سپاه پاسداران، داوطلبان بسیجی (موسوم به لباس شخصی)، معترضان حامی حکومت و علی خامنه ای ذکر شده است. یعنی به همین خواننده مقابله کنندگان با اعتراضات را ناجا و سپاه و لباس شخصی ها و حامیان حکومت (نه مردم) و برعکس معترضان را دانشجو، طبقه متوسط و کارگر و …. معرفی می کند.
در بخشی که به زمینه های اعتراضات پرداخته شده از قول خبرنگار نیویورک تایمز گفته شده: “این تظاهرات و اعتراضات علیه کارنامه ناکارآمد دولت حسن روحانی است… ناآرامیها در شهر سه میلیونی مشهد آغاز شد، شهری که اعتراضات علیه شرایط بد اقتصادی به این وسعت در بیست سال اخیر بیسابقه است.” این در حالی است که وی جمعیت شهر مشهد را دو میلیون ذکر کرده و بلافاصله هم گفته است که تجمعات چند صد نفری شکل گرفته، اما نگارنده مطلب به عمد بخش دوم را حذف کرده تا خواننده تصور کند که گویی شهر سه میلیونی مشهد به صورت بی سابقه ای شروع به اعتراض کرده است.
در جای دیگر به نقل از یک منبع خبر از خشونت نیروی انتظامی در مشهد داده شده در حالی که در آن منبع (رادیو فردا) هم وقوع خشونت به نقل از چند گوینده در شبکه های اجتماعی ذکر شده است. در حالی که خواننده تصور می کند این امر رخ داده است. یا در جای دیگر خبر از وقوع تیراندازی در شهر اهواز داده می شود: ” در اهواز کار به درگیری مسلحانه کشیده شد” اما وقتی به منبع این نوشته مراجعه می شود یک فیلم ویدیویی شخصی و نامشخص توسط موبایل است که در یوتیوب قرار داده شد.