به گزارش ماسال نیوز، عباس حکیمی راد دبیر تاریخ مدارس شهرستان ماسال به مناسبت پنجم اسفند روز مهندس و تولد خواجه نصیرالدین طوسی نوشت:
خواجه نصیرالدین طوسی معروف به «استادالبشر» در ۵ اسفند سال ۵۷۹ در شهر طوس به دنیا آمد. این دانشمند بزرگ پس از خواندن و نوشتن، قرائت قرآن، قواعد زبان عربی و فارسی، ریاضیات و حکمت و منطق، علوم رجال و حدیث، موسیقی، صرف و نحو و علم فقه را در طول زندگی گهربارش آموخت. برای یادگرفتن ریاضیات نزد کمال الدین محمد حاجب رفت ولی این استاد به پدر خواجه نصیر گفت که فرزندت سوال‌هایی را می‌پرسد که من از پاسخ دادن به آنها عاجزم. بنابراین بعدها نزد کمال‌الدین موصلی یکی از دانشمندان اهل عراق، علم نجوم و ریاضیات را فرا گرفت.
خواجه نصیر در زمان حمله هولاکوخان ایلخانی به دربارش راه یافت و مشاور او شد. به کمک هولاکو در شهر مراغه رصدخانه‌ای ساخت که ستاره‌شناسان و دانشمندان زیادی در آن فعالیت می‌کردند که کتاب زیج ایلخانی نتیجه این فعالیت‌ها و رصدهای او بوده است. کتابخانه‌ای نیز با بیش از چهارصد هزار کتاب در شهر مراغه بنا نهاد. همچنین برای حفظ جان مردم و جلوگیری از قتل عام ایرانیان توسط مغولانی که قومی بی‌فرهنگ و خرافه‌پرست و دارای اعتقادات شرک‌آلود بودند تلاش زیادی کرد. امام خمینی (ره) در این باره فرموده‌اند: «شما می‌دانید این را که خواجه نصیر که در این دستگاه‌ها وارد می‌شد نمی‌رفت که برای اینکه وزارت کند، می‌رفت آنها را آدم کند. نمی‌رفت که در تحت نفوذ آنها باشد می‌خواست آنها را مهار کند تا آن اندازه‌ای که بتواند.»
خواجه نصیر در ترویج مذهب تشیع نیز زحمات فراوانی کشید. جرجی زیدان در کتاب آداب‌اللغه درباره خواجه نصیرالدین طوسی گفته است: «علم و حکمت به دست این پارسی (ایرانی) در دورترین نقطه‌های بلاد مغولی رشد و نمو کرد، گویی نور تابانی در تیره شامی.» علامه حلی هم که از شاگردان نامدار او در زمینه حکمت بود در مورد این دانشمند بزرگ می‌گوید که در اخلاق، آدم شریفی مثل او ندیده است.[۱]
خواجه نصیر حدود یکصد و نود کتاب و مقاله نوشته که مشهورترینِ تالیفات فارسی این فیلسوف، «اخلاق ناصری» است که آن را به نام ناصرالدین عبدالرحیم‌بن‌ابی منصور محتشم قهستان تالیف کرده و کتاب ارزشمند «کشف القناع من اسرار شکل القطاع» (دارای چهارصد و نود و هفت هزار و ششصد و شصت و چهار حکم هندسی از شکل قطاع) را در باب ریاضیات و هندسه نوشته است. «اساس الاقتباس» را در منطق و «اوصاف الاشراف» را در تصوف و «معیارالاشعار» را در عروض و قافیه تالیف کرده است. اما معروف‌ترین کتب خواجه به عربی است که از میان آنها «تحریر اقلیدس» در هندسه و «تحریر مجسطی» در هیئت و «شرح اشارات» در حکمت و «تجریدالکلام» در اثبات عقاید شیعه امامیه از همه مشهورتر است.[۲]
روز تولد این فیلسوف گران‌قدر بخاطر زحمات و خدمات فراوانش روز مهندس نامگذاری شده است. همچنین موارد دیگری به نام ایشان نامگذاری شده که عبارتند از: یک خرده سیاره که کاشفش ستاره‌شناس روسی بود، یک دهانه آتشفشان ۶۰ کیلومتری در نیمکره جنوبی، رصدخانه شامخای در جمهوری آذربایجان. گوگل نیز در سال ۲۰۱۳ میلادی در سالگرد تولد این دانشمند بزرگ تصویر او را قرار داد که به فارس بودنش تاکید شده و در کشورهای عربی قابل دسترس بود که اعتراض این کشورها را به دنبال داشت.
سرانجام این دانشمند فقیه، منجم، پزشک و ریاضیدان در روز دوشنبه ۱۱ تیر سال ۶۵۳ در شهر بغداد رحلت فرمود که آرامگاه او در کاظمیه بغداد است
روحش شاد و یادش گرامی باد.
…
پی نوشت:
[۱] . حلبی، علی اصغر. تاریخ اندیشههای سیاسی در ایران و اسلام. ۱۳۸۵٫ تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور.
[۲] . آشتیانی، عباس اقبال. تاریخ ایران بعد از اسلام. ۱۳۸۲٫ تهران، نشرنامک.
