مقدمه
افشین پرتو، نویسنده و مترجم پُرکاری که تاریخنگاری را با افسانه آمیخت و در جعل آثار تاریخی در گیلان نظیر ندارد! اما پرتو در تمام ۵۲ عنوان آثارش، از جمله ۱۸ عنوان تالیف، ۹ عنوان ترجمه، ۲۵ عنوان گرداوری و تصحیح متون خطی و مقدمه، جعل کرده و هیچ عرصه ای را سالم باقی نگذاشت.
آثار پرتو در زمان حیات مورد نقد و بررسی قرار نگرفت، در گیلان و سراسر کشور، جریان روشنفکری قدرتمندی و نفوذی ای پشتیبان او بود که در زمان حیاتش پرتو را از بی پولی و گمنامی به شهرت و اعتبار و سرمایه کلان رساندند. همان جریان، بعد از مرگش نیز کوچک ترین نقدی به وی روا ندانسته، با حمله و موج تخریب و هتاکی مواجه نمود تا هزینه نقد به این فرد را بالا ببرد. در حالی که نقد آثار افرادی مانند افشین پرتو در زمان حیات و بعد از مرگش از ضرورت های کار علمی است. این عده بلافاصله بعد از مرگش ویژه نامه ای در اولین شماره مجله دیلمان را برایش در آوردند و کوچک ترین نقد و تردیدی نسبت به آثار وی نکردند، گویا دارند از امام معصوم سخن می گویند!
افشین پرتو در برخی وجوه در داستان سرایی و جعل کتب تاریخی از ذبیح الله منصوری، سلطانِ جعل در ایران، نیز جلو زد! منصوری روی کتابهایش فقط عنوان ترجمه را درج نمود و طبق ادعای خودش، هیچ کتاب تالیفی ندارد.
ذبیح الله منصوری هم پرکار بوده و ادعا داشت که کار علمی تاریخی انجام داده و افشین پرتو نیز نسبتا پرکار بود و همان ادعا را داشت!
ذبیح الله منصوری، ۱۲۷۸- ۱۳۶۵، روزنامه نگار و مترجم پُرکاری که مهارتش در داستان سرایی تاریخی، مقاله چند صفحه ای را به کتابی چندصدصفحه ای تبدیل می کرد. او حدود ۱۲۰۰ عنوان داستان و مقاله و کتاب نوشته است و تمام آنها را ذیل عنوان جعلی «ترجمه»، قرار داده است و خودش هیچ کتابی را تالیف نکرده است. روی تمام آثار ذبیح الله منصوری که نام ترجمه روی همه شان درج شده، چند حالت دارند: ۱٫ برخی از آثار را منصوری حقیقتا ترجمه کرده و اضافاتی از ذهن خودش به آنها افزود. ۲٫ برخی از کتابها را از اساس، تألیف خودش است و نویسنده دیگری ندارند. ۳٫ تعدادی از کارهای منصوری هم نویسنده مشخص دارند و مقاله ای چند صفحه ای است و منصوری با داستان سرایی خود آن اثر کم حجم را به کتابی مفصل و یا چند جلدی تبدیل کرده، در گروه اقتباس قرار دارد. البته نوشته های منصوری در زمان حیاتش، مورد نقدهای جدی از سوی پژوهشگران تاریخ و روزنامه نگاران و… به قدری مورد نقد قرار گرفت که بدنامی وی شهره عام و خاص گردید و آثارش به عنوان منابع تاریخی مورد استفاده پژوهشگران و محققین قرار نگرفت و دیگر کسی فریب آن را نخورد، بلکه به عنوان داستان و رمان تاریخی مورد اقبال عموم قرار گرفت.
ذبیح الله منصوری دارای قلم توانا و گیرایی بود، در این عرصه نبوغ فراوانی داشته و با روزنامه ها و نشریات مشهور فراوانی همکاری داشت و کتابهایش را در قالب پاورقی در روزنامه ها منتشر نموده و سپس نسخه کامل آن را در قالب کتاب انتشار می داد. نوشته هایش باعث رونق فروش مطبوعات و ناشران زرد بسیاری شده بود. هنوز هم که چهل سال از مرگش گذشته آثارش به کَرّات و توسط ناشران متعددی در بازار کتابهای زرد در دسترس مردم است و هنوز هم خریدار دارد!
غرض از نگارش مقاله، آن است که اولا شخصیت، زندگی و کارنامه افشین پرتو و خیانتکار بودنش در ساختار جمهوری اسلامی شناخته گردد. ثانیا تک تک آثار جعلی که افشین پرتو نگاشته یا در نگارش آنها نقش داشته، معرفی گردند تا در تحقیقات تاریخی، به عنوان منبع، مورد استفاده پژوهشگران و محققان قرار نگیرد. ثالثا افراد حلقه روشنفکری گیلان، دوستان، نزدیکان و شاگردان پرتو که در تولید تا مرحله انتشار و توزیع آثارش نقش داشتند رسوا شوند. رابعا مسئولان ادارات دولتی که با پول پاشی از جیب بیت المال به این فرد هتاک، او را در کارهایش تشویق کردند، خیانت شان آشکار شود.
یکشنبه ۱۳ آبان ۱۴۰۳ شمسی
قم مقدس
- خاطرات آقاخان درامی: با نگاهی به رویدادهای نهضت جنگل، بازخوانی و تصحیح: افشین پرتو، مجموعه آثار همایش بازشناسی نهضت جنگل، برای: شورای اسلامی رشت، نشر: حرف نو، رشت، اول، ۱۳۸۱، ۷۶ص، رقعی، نرم.
کتاب های جعل شده افشین پرتو به ترجمه هایش منحصر نیست بلکه در میان تالیف ها تصحیح های وی نیز می توان آثار جعلی را یافت، از جمله کتاب خاطرات آقاخان درامی نیز از جعل های وی می باشد.
این کتاب یک شماره از هفت عنوان کتابهای «مجموعه آثار همایش بازشناسی نهضت جنگل» می باشد که توسط اولین دوره شورای شهر رشت در سال ۱۳۸۱ منتشرگردیدند. آقاخان درامی و پدرش عسگر خان درامی، از رجال نهضت جنگل و اهل منطقه زنجان بودند. افشین پرتو در مقدمه این کتاب، ادعا کرده که نسخه خطی خاطرات آقاخان درامی را که بخشی از آن مربوط به وقایع نهضت جنگل است، در این کتابچه منتشر نموده. مقدمه این کتاب به تاریخ بهمن ۱۳۸۰ در رشت نوشته شده.[۱]
این کتاب، نخستین اثر مرتبط با نهضت جنگل بود که از پرتو منتشر گشت. از سروش اکبرزاده و حمید امیدی، دو عضو اولین دوره شورای شهر رشت در تولید این کتاب و حمایت مالی از آن نقش عمده داشتند، بلکه پرتو را دبیر علمی این همایش نیز نموده و در صدر نشاندند! پرتو می نویسد: «حمید امیدی، عضو شورای شهر رشت، گام پرثمری در راه چاپ آن برداشت که خدایش نگهدارد»! (مقدمه، ص۵) با ضرب و زور همین حمایت های مشترک جریان روشنفکری انگلیسی رشت و چنین عناصر فاسد و نفوذی ای در نهادهای دولتی و حاکمیتی، افشین پرتو توهم پرداز بی سواد و گمنام و بی کارنامه، به آلاف و الوف رسید!
پرتو درباره نحوه رسیدن نسخه خطی این خاطرات در مقدمه چنین می‌گوید: «متن دست‌نویس خاطرات را نوه‌ی آقاخان، آقای فرشید سلطانی، با مهربانی در اختیارم نهاد، و باید به خاطر این لطفش سپاسش گویم …» (مقدمه، ص۵)
وی در گفتگو با سایت تاریخ ایرانی در روز ۱۸ خرداد ۱۳۹۱، درباره این کتاب چنین گفته: «زمانی که داشتیم همایش جنگل را در سال ۱۳۸۱ در رشت برگزار می‌کردیم، روزی جوانی به نزد من آمد با دفتری رنگ و رو رفته و گفت خاطرات پدربزرگش آقاخان درامی است. کار ارزشمندی بود و همان زمان تصحیح کردم و چاپ شد.»[۲]
پرتو تا پیش از انتشار این کتابچه، هیچ کتابی درباره نهضت جنگل ننوشته بود و تنها یک کتاب تاریخ گیلان را نوشته بود و ارتباطی با نهضت جنگل نداشت، پرتو در زمینه تاریخنگاری نهضت جنگل شهرتی نداشت و فرد گمنامی بود. امکان نداشت که نوه آقاخان درامی از زنجان، وی را بشناسد و با مهربانی چنین سندی در اختیارش قرار دهد!
پرتو ادعا کرده نوه آقاخان درامی این کتاب را به او داده، در حالی که هیچ دلیلی وجود ندارد تا اصالت این کتاب را تایید کند:
- هیچ عکس یا سند منتشر نشده‌ای از آقاخان درامی و برادران و خاندانش در این کتاب منتشر نشده است!
- هیچ تصویری از دستخط آقاخان درامی در این کتاب درج نشده.
۳- هیچ سند منتشر نشده‌ای از خط و امضای میرزا کوچک جنگلی که به آقاخان درامی یا پدرش نوشته باشد، وجود ندارد.
- هیچ شرح حال مستندی از آقاخان درامی و برادران و اقوامش درج نشده. هر گونه اطلاعاتی درباره این شخصیت و خاندانش ارائه کند و حتی تاریخ فوت و محل دفن نویسنده و بسیاری از مطالب دیگر آنها که قابلیت صحت سنجی داشته باشد، در آن درج نشده است.
- هیچ مقدمه یا تاییدی از فرشید سلطانی، دال بر دادن اجازه انتشار این کتاب به افشین پرتو، وجود ندارد و تا وقتی که مجوزی درج نداده باند، کسی نمی تواند کتاب را منتشر کند.
درباره کتابهای تاریخی نهضت جنگل و خاطرات هایی که بعد از مرگ مولفین و به دست دیگران انتشار یافت، مثلا کتاب تاریخ انقلاب جنگل، تالیف محمدعلی گیلک، به تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۴۵ فوت کرده،) ۲۶ سال بعد از مرگ مولف، به دست نشر گیلکان و محمدتقی پوراحمد جکتاجی منتشر شد، همین وضعیت را دارد و تمام موارد فوق الذکر درج شده است.[۳]
همچنین کتاب قیام جنگل حاوی خاطرات میرزااسماعیل جنگلی که به دست اسماعیل رائین انتشار یافت همین وضعیت را داشت.[۴] کتاب خاطرات سعدالله خان درویش به دست موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران چاپ شد، بررسی کنیم مقدمه جهانگیر دروریش فرزند سعدالله خان، تصویر چند صفحه از دستخط مولف به عنوان مهمترین دلیل اصالت یادداشت ها، زندگینامه مستند از مولف، تصاویر منتشر نشده از مولف، اسنادی که برای اولین بار منتشر شده و ادله مختلفی در این باره وجود دارد، ولی هیچ کدام از آن موارد در خاطرات آقاخان درامی وجود ندارد!
کتاب خاطرات آقاخان درامی را با چاپ اول کتاب خاطرات صبوری دیلمی مقایسه کنیم که کدام یک را موفق تر عمل کرده اند.
محمدحسن صبوری دیلمی از رزمندگان نهضت جنگل در تاریخ ۲۰ تیر ۱۳۵۰ش درگذشت و از رزمندگان نهضت جنگل بود. وی به فرزندانش چنین توصیه کرد: «به فرزندانم توصیه می کنم پس از انقراض سلسله پهلوی که خودشان خواهند دید، آنچه را که نوشته ام در صورت وسعت مالی، برای اطلاع هموطنان به چاپ رسانیده و به عاشقان راه وطن تقدیم نمایند.» (ص۱۴ و ۱۶۰) آنها هم بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، فرزندانش خصوصا سهراب این کتاب را بدون دخل و تصرفی در مطالب آن، در سال ۱۳۵۸ در تهران با این مشخصات چاپ نمودند: نگاهی از درون به انقلاب مسلحانه جنگل، محمدحسن صبوری دیلمی همسنگری از رزمندگان جنگل، به کوشش: فرزندان صبوری دیلمی، تهران، مولف، اول، ۱۳۵۸، ۱۶۰ص، رقعی، نرم. مقدمه ای به تاریخ ۲۰ تیرماه ۱۳۵۸ به امضای فرزندان محمدحسن صبوری در تهران یعنی هشتمین سالگرد درگذشت وی، درج شده است.
فرزندان صبوری تجربه کار تاریخنگاری را نداشتند و این کتاب اولین و آخرین کار تاریخی آنها بود، تعدادی اغلاط املایی و ویرایشی در کتاب وجود دارد. با امکانات سال ۱۳۵۸ در تهران این کار را انجام دادند. ویژگی هایی کتاب خاطرات صبوری:
- یک عکس منتشر نشده از محمدحسن صبوری در این کتاب منتشر شده است!
- چهار صفحه از تصویر دستخط محمدحسن صبوری در ابتدای این کتاب درج شده.
- سند منتشر نشده‌ای از خط و امضای میرزا کوچک جنگلی وجود ندارد.
- در کتاب صبوری، فرزندانش، یک مقدمه و موخره در کتاب درج کردند که حاوی شرح حال مولف است و اطلاعات خوب و مفید و لازمی درج شده. مثلا اطلاعاتی در باره این شخصیت و خاندانش ارائه و حتی تاریخ فوت و محل دفن نویسنده و بسیاری از مطالب دیگر که قابلیت صحت سنجی داشته باشد، در آن درج شده است.
همان طور که مشاهده می کنید، اینها از بدیهیات و اولیات کارهای اسنادی است که حتی کسانی که در طول عمرشان هیچ کار تاریخی انجام نداده اند جز همین یک کار، مانند فرزندان صبوری دیلمی این امور را به خوبی و درستی مراعات کرده اند و در کارشان موفق بودند، ولی پرتو با ادعای استاد بودن و پرفسور بودن در تاریخ و نگارش و تصحیح دهها عنوان کتاب، این نکات را رعایت نکرده است!
در ابتدای کتاب، عکس فرزندان عسگر درامی را با توضیح، غلط درج کرده و چنین نوشت: «عسگر درامی و فرزندانش»! این عکس در کتاب، سردار جنگل، ص۲۴۰، با توضیحاتش درج شده است. اولا خود عسگر در عکس حضور ندارد بلکه فخرایی توضیح «فرزندان عسگر درامی» را درج کرده است. ثانیا علاوه بر فرزندان عسگر، برخی دیگر از سربازان نهضت همچون ابراهیم فخرایی و میرزا شعبان جنگلی و سیدهاشم سیدنوری نیز در این عکس حضور دارند! این پروفسورِ بی سواد! نتوانسته یک توضیح ساده را درست درج کند!
در انتهای کتاب خاطرات آقاخان درامی، ۴ تصویر منتشر شده در کتاب سردار جنگل را عینا با همان توضیحات شان درج کرده است.
نتیجه آنکه دلیلی که انتساب این متن به آقاخان درامی را تایید کند، وجود ندارد و این کتاب نیز این هیچ ارتباطی با آقاخان درامی ندارد و ساخته ذهن خیال پرداز افشین پرتو، است.
«همایش بازشناسی نهضت جنگل» توسط اولین دوره شورای شهر رشت، در ۱۶ و ۱۷ مهر ۱۳۸۱ در سالن شهید مطهری دانشگاه گیلان برگزار گشت. از یک و نیم سال قبل، با پول پاشی هنگفتی از جیب مردم، دبیرخانه ای برای همایش ایجاد و انتشار چند عنوان کتاب، مصوب شده و به عنوان تولیدات این همایش منتشر گردید. سروش اکبرزاده (رئیس اولین دوره شورای شهر رشت و مدیر همایش بازشناسی نهضت جنگل)، مهدی امیدی (دیگر عضو شورا و دبیر کمیته اجرایی همایش) و افشین پرتو (دبیر علمی همایش) بودند و هفت عنوان کتاب از ثمرات آن همایش بوده و منتشر گشت که در پنج تای اول، پرتو در تولیدش نقش داشت و دو تای بعدی را به عنوان دبیر همایش صرفا به آنها نظارت نمود. کتاب آقاخان درامی نیز در قالب همین مجموعه منتشر گردید، سایر شماره های محتوای تولید شده آن همایش را معرفی می کنیم/
اولین دوره شورای شهر رشت و رئیسش سروش اکبرزاده، از این فضاحت ها حمایت کردند و تمام کار را به افشین پرتو و دوستانش سپرد. انتشارات حرف نو و هادی میرزانژاد موحد نیز از این کارها حمایت نمودند و خودش جزئی از بازی بود.
برگزار کنندگان این همایش، نسل اول و دوم جریان تاریخنگاری انگلیسی در گیلان برگزار کنندگان این همایش کامل حگومتی و دولتی بودند ولی با طرح اندیشه های انحرافی و الحادی، به طور مشغول تقابل با اندیشه انقلاب اسلامی و تحریف تاریخ می باشند. افراد این حلقه بسته روشنفکری به این ترتیب هستند: جعفر خمامی زاده، فریدون نوزاد، سیدمحمدتقی میرابوالقاسمی، محمدتقی پوراحمد جکتاجی، افشین پرتو، هوشنگ عباسی، فریدون شایسته، محمود نیکویه، روبرت واهانیان و علیرضا پنجه ای. برخی از این افراد امروزه فوت کرده و افراد جدیدی جایگزین آنها شده اند.
- چکیده مقالات همایش بازشناسی نهضت جنگل[۱۹ و ۲۰ مهرماه ۱۳۸۱]، برای: شورای اسلامی رشت، با دو مقدمه از: سروش اکبرزاده و افشین پرتو، حرف نو، رشت، اول، ۱۳۸۱، ۱۱۴صفحه، رقعی، نرم.
این کتابچه، اندکی پیش از برگزاری همایش در سال ۱۳۸۱ منتشر گردید و ظاهرا در روز همایش، توزیع گردید. در این کتابچه، چکیده مقالات ارسالی، درج شده است. برخی مقالاتی که متن کامل آنها در کتاب مجموعه مقالات منتشر نشده، مثل مقاله جای خالی پدر، نوشته الهه کسمایی، در اینجا مندرج است. این چکیده مقالات، در زمره آثار مجموعه کتاب هایی است که در جریان همایش بازشناسی نهضت جنگل در سال ۱۳۸۱ در رشت چاپ شد.
ظاهرا این، نخستین کتاب از مجموعه هفت جلدی فلذا سروش اکبرزاده، رئیس اولین دوره شورای شهر رشت و مدیر همایش بازشناسی نهضت جنگل، و افشین پرتو، دبیر علمی همایش، بر این کتاب دو مقدمه نوشتند که تاریخ ندارد و افشین پرتو با عنوان «دبیر هیات علمی همایش» امضا کرده است.
پرتو در مقدمه خود از حلقه بسته جریان روشنفکری انگلیسی گیلان و سایر ادارات و نهادهایی که در برگزاری آن همایش کمک کردند، چنین یاد نمود: «وظیفه ی خود میدانم از همه ی آنانی که یاوری مان کردند سپاس گزاری کنم … بیش از همه آرزوی شادکامی و زندگی پرمهر برای خانم ایران‌دخت فرخ‌پور لنگرودی، و آقایان فریدون نوزاد، محمدتقی پوراحمد جکتاجی، فریدون شایسته، محمود نیکویه، هوشنگ عباسی و علیرضا پنجه ای، اعضای هیات علمی همایش و اعضای شورای سیاست گذاری همایش و یارانم آقایان وحید یحیی زاده ارسلان مقیمی، مهندس سیامک دوستدار و رامین نوروززاده و سایر کارکنان دبیرخانه شورای شهر رشت دارم.» (ص۴)
سروش اکبرزاده در مقدمه اش به فهرست کامل‌تری از افراد این حلقه و ادارات و نهادهایی که از برگزاری همایش حمایت کردند، اشاره نمود: «مراتب سپاس خود و سایر اعضای شورای اسلامی شهر رشت را از خانمها فرشته انسان‌دوست و ایران‌دخت فرخ‌پور لنگرودی و آقایان استاد [جعفر] خمامی‌زاده، [فریدون] نوزاد، [سیدمحمدتقی] میرابوالقاسمی، دکتر [محمدکاظم] یوسف‌پور، [افشین] پرتو، [فریدون] شایسته، [محمدتقی پوراحمد] جکتاجی، [هوشنگ] عباسی، [محمود] نیکویه، [عباس‌‌علی] اخوان [ارمکی]، [محمدجواد سهیل] نقشی، رضایی، [علیرضا] پنجه ای و [روبرت] واهانیان به خاطر همکاری صمیمانه شان با کمیسیون فرهنگی شورا اعلام میدارم. همچنین بر زحمات اساتید موسیقی آقایان فریدون پوررضا و ناصر مسعودی و همکاری بی شایبه ی آقای علیزاده برای برگزاری هر چه باشکوه تر این همایش ارج مینهیم نیز ضمن قدردانی از دوایر همکار شورای، شهر مدیریت و کارکنان خدوم دانشگاه گیلان اداره ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان و شهرداری رشت، امید می بریم، مساعی و مراحم همگان در این امر در درگاه حضرت حق مأجور شود.» (ص۲)
بین افراد دو فهرست فوق الذکر، دارای شدت و ضعف است، برخی بیشتر و برخی کمتر در این عرصه فعالیت می کنند. علاوه بر اینکه برخی از افراد از آن حلقه خارج بوده و شخصیت سالم و مستقلی دارند.
- مجموعه م‍ق‍ال‍ه‌ه‍ای همایش بازشناسی نهضت جنگل ۱۹ و ۲۰ مهرماه ۱۳۸۱، دبیرخانه همایش، برای: شورای اسلامی رشت، با مقدمه: سروش اکبرزاده، نشر: شهرباران، رشت، اول، ۱۳۸۲، ۶۴۰ص، وزیری، نرم.
از مجموعه کتاب هایی است که در جریان همایش بازشناسی نهضت جنگل توسط شورای شهر رشت در سال ۱۳۸۱ چاپ شد. به ادعای مسئولین همایش از تعداد ۸۰ مقاله رسیده به این همایش، پس از انجام داوری مقالات، ۱۵ تا مقاله برای ارائه در روز همایش، ۱۶ و ۱۷ مهر ۱۳۸۱، پذیرفته گشت.
متن کامل ۳۴ مقاله در این کتاب، درج گردید ولی ادعا کرده اند ۳۵ بوده است. مقالات بسیاری از نویسندگان مختلف را در خود جای داده است. برخی مقالات مندرج، دارای رویکرد تاریخنگاری انگلیسی است و به تحریف نهضت جنگل دست زده اند، بعضی دیگر از نویسندگان، مقالات خوب و مفیدی در این مقالات درج کرده اند.
سروش اکبرزاده در مقدمه اش درباره عوامل دخیل در تهیه این کتاب از افشین پرتو، محمود نیکویه، هوشنگ عباسی، فرشته انسان‌دوست چنین نوشته: «از زحمات بی دریغ اعضای شورای سیاستگزاری همایش ملی به خصوص سرکار خانم فرشته انسان‌دوست و آقایان افشین پرتو (دبیر علمی همایش)، محمود نیکویه و هوشنگ عباسی که در ویرایش و تهیه کتاب حاضر تلاش بی وقفه نمودند، مراتب تشکر و قدردانی خود و سایر اعضای محترم شورای شهر رشت را اعلام می دارم.» (مقدمه سروش اکبرزاده، ص ب)
دو مقاله از سیدنوری کیافر و یعقوب آژند در خلاصه مقالات درج نشدند ولی متن کامل شان در مجموعه مقالات منتشر گشت.
در کمال تحیر جعفر خمامی زاده که قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از رئوس جریان انگلیسی گیلان قرار داشت و مترجم انحصاری آثار رابینوی انگلیسی و از هتک کنندگان به علمای مجاهد گیلان به شمار می رفت، در این مجموعه، مقاله ای درباره زندگینامه آیت الله سیدعبدالوهاب صالح ضیابری مبتنی به اسناد مرحوم دکتر عبدالکریم گلشنی از این عالم مجاهد و این خاندان است و اطلاعات نویی درباره این عالم مجاهد دارد که از رئوس نهضت جنگل، عضو هیئت اتحاد اسلام و از بزرگترین مجتهدین رشت بود، تنها اثر خمامی زاده درباره یک عالم مجاهد به شمار می رود.
هوشنگ عباسی در جای دیگری درباره کیفیت آغاز این همایش و برگزاری جلسات هم اندیشی از اردیبهشت ۱۳۸۰ و نحوه عملکرد کمیته علمی و شورای سیاستگزاری کنگره و انتخاب اعضایش و مصوبات آنها چنین نوشته:
«پس از برگزاری همایش هم اندیشی کنگره بازشناسی نهضت جنگل در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۰ که به همت شورای اسلامی شهر رشت در سالن اجتماعات شهرداری رشت، برگزار شد، و با استقبال خیل عظیم اندیشمندان و پژوهندگان مواجه گردید، برای برگزاری کنگره بازشناسی نهضت جنگل، اعضای کمیته علمی به وسیله شورای سیاستگزاری کنگره انتخاب و شروع به کار نمود. کمیته علمی، در نشست های خود، چاپ و انتشار ۶ [عنوان] کتاب درباره نهضت جنگل را به تصویب رساند، و از جمله رئوس برنامه های خود، قرار داد. کتاب بازتاب نهضت جنگل در هنر و ادبیات ماحصل این فرآیند است. (بازتاب نهضت جنگل در هنر و ادبیات، مقدمه هوشنگ عباسی، ص۶٫)
سروش اکبرزاده در مقدمه اش درباره سیر برگزاری این همایش از فراخوان تا چاپ کتاب، چنین نوشته: «فراخوانی به قصد دریافت مقالات در اسفندماه ۸۰ با موضوع نهضت جنگل در روزنامه ها چاپ شد و در پی آن، ۸۰ مقاله به دبیرخانه کنگره ارسال گردید و از آن میان، با نظر دبیرخانه علمی کنگره ۱۵ مقاله برای ارائه در همایش، برگزیده شدند. همایش در روزهای ۱۶ و ۱۷ مهرماه ۸۱ بدون هیچ گونه ممیزی بر کار محققان در دانشگاه گیلان برپا شد و استقبال بی نظیر فرهیختگان و مردم فرهنگ دوست خطه خزر وام‌دارمان ساخت. اینک بنا بر رسم مرسوم برپایی چنین کنگره هایی، جمیع مقالات دریافتی را در مجموعه های واحد منتشر نموده ایم تا مورد استفاده اهل تحقیق قرار گیرد.» (مقدمه، ص ب)
به متن بالا، اشکال وارد است: این همایش بدون هیچ گونه ممیزی به کار محققان برپا شد، ادعای غلطی است، چون پس از انجام داوری مقالات، ۱۵ تا مقاله برای ارائه در روز همایش، پذیرفته گشت و تمام اینها شامل ممیزی است. اشکال دیگر اینکه جمیع مقالات دریافتی را در مجموعه های واحد منتشر نموده ایم، چون از حدود ۸۰ مقاله رسیده، کمتر از نصف آنها یعنی ۳۴ تا در مجموعه مقالات درج و بقیه کنار گذاشته شدند و جایی منتشر نگشت.
فهرست کامل نام مقالات به همراه نام پدیدآورندگانش در این کتاب به این ترتیب است:
۱- نصرت الله آزادراد، [به کوشش: تورج آزادراد] / خاطرات جنگل؛ ۲- مارچنکو، [مترجم از فرانسه به فارسی: یعقوب آژند] / کوچک خان؛ ۳- عباس‌‌علی اخوان ارمکی / آزادی از دیدگاه میرزا کوچک خان؛ ۴- فیض الله امامی / بررسی مرامنامۀ جنبش جنگل؛ ۵- قوام الدین بینایی / میرزاکوچک خان جنگلی و مازندران؛ ۶- فرحناز بهرام پور / نقش نیروهای چپ در جنبش جنگل؛ ۷- علیرضا پنجه ای / دیکتاتور ناکام؛ ۸- دکتر محمدرضا جواهری/ عبرتهایی از شکست نهضت اسلامی میرزا کوچک خان جنگلی؛ ۹- مهرزاد جهانی ویشکایی/ سیاستهای خارجی و داخلی نهضت جنگل؛ ۱۰- اشرف آقا حریری / فتح آستارای شمالی (تزاری) توسط قوای نهضت جنگل؛ ۱۱- محمد خرم آبادی / نقش احسان الله خان در جنبش جنگل و روند آن؛ ۱۲- جعفر خمامی زاده / سیدعبدالوهاب صالح؛ ۱۳- رضا دهقانی / نظری آسیب شناسانه بر عنصر تفرقه در نهضت جنگل؛ ۱۴- دکتر ابوطالب سلطانیان / عملکرد احسان الله خان در جنبش جنگل؛ ۱۵- فریدون شایسته / شخصیت میرزا کوچک و ماهیت نهضت جنگل در آیینه داوری؛ ۱۶- دکتر اسماعیل شفق / جنبش جنگل در آیینه شعر معاصر؛ ۱۷- اصغر شکرگزار / شرایط جهانی و منطقه ای شکل گیری جنبش گیلان؛ ۱۸- دکتر مهدی صلاح و مریم حاتم‌وند / شکنندگی آزادی در ایران؛ ۱۹- لیلا عبداللهی / حیدرخان عمواوغلی و نقش او در جنبش جنگل و روند آن؛ ۲۰- دکتر سوران کردستانی / قیام جنگل و مشترکات آن با قیام کردها؛ ۲۱- بهنام کریمی / ایدئولوژی نهضت جنگل؛ ۲۲- دکتر حسن کهنسال / سیاست فرانسه و نهضت جنگل؛ ۲۳- سیدنوری کیافر / اوضاع ایران و جهان در آستانه ظهور نهضت جنگل؛ ۲۴- کیوان لؤلؤیی و قاسم فتاحی / نگاهی به روند شکل گیری نهضت جنگل و اوضاع ایران هم زمان با قیام میرزا کوچک خان؛ ۲۵- دکتر یوسف متولی / جنبش جنگل در دوران فرمانروایی سردار معظم خراسانی؛ ۲۶- دکتر حمید مشعوف / شوروی و نهضت جنگل؛ ۲۷- جواد مقدسی / نقش سیاستهای بیگانه در جنبش جنگل؛ ۲۸- ابوالفتح مومنی / دمکراتهای همدان و نهضت جنگل؛ ۲۹- سیدمحمدتقی میرابوالقاسمی / اتحاد اسلام و جنبش جنگل؛ ۳۰- سیدمجتبی میرمیران / نگاهی گذرا به سیاست داخلی و خارجی نهضت جنگل؛ ۳۱- اصغر نژادبخش / دستهای آلوده در جنگل مه آلود؛ ۳۲- فریدون نوزاد / انگیزه های پراکندگی رزم آوران نهضت مردمی جنگل؛ ۳۳- مهندس روبرت واهانیان / تاملی بر متن یک اعلان چاپ شده منسوب به کوچک جنگلی؛ ۳۴- دکتر صفر یوسفی / زندگی، شخصیت و اندیشه های میرزا کوچک خان.
پنج نفر از شورای داوری یا هیات علمی که مقاله ننوشته بودند: فرشته انسان‌دوست، دکتر محمدکاظم یوسف‌پور، محمود نیکویه، محمدجواد سهیل نقشی، رضایی در این زمره می باشند.
چهار نفر از اعضای شورای داوری یا هیات علمی مقاله نوشته بودند؛ ولی در مجموعه مقالات، منتشر نشد: افشین پرتو / گردآوری اسناد و منابع پژوهش جنبش جنگل؛ محمدتقی پوراحمد جکتاجی / منابع غیرفارسی در کتابشناسی نهضت جنگل؛ ایران‌دخت فرخ‌پور لنگرودی/ بررسی نهضت جنگل بر مبنای فرضیه ندااسکاچپول؛ هوشنگ عباسی/ اوضاع فرهنگی گیلان در آستانه نهضت جنگل.
هفت نفر از اعضای شورای داوری یا هیات علمی که متن کامل مقالات شان در مجموعه مقالات، منتشر شد: ۳- عباس‌‌علی اخوان ارمکی، ۷- علیرضا پنجه ای، ۱۲- جعفر خمامی زاده، ۱۵- فریدون شایسته، ۲۹- سیدمحمدتقی میرابوالقاسمی، ۳۲- فریدون نوزاد، ۳۳- مهندس روبرت واهانیان.
اعضای شورای داوری یا هیات علمی که در همایش سخنرانی کردند: ۱۵- فریدون شایسته، ۲۹- سیدمحمدتقی میرابوالقاسمی، ۳۲- فریدون نوزاد.
دیکتاتوری حلقه بسته جریان روشنفکری انگلیسی گیلان را می بینید که خودشان هم عضو شورای سیاستگذاری همایش، عضو شورای علمی، هم نویسنده مقالات، هم نویسنده کتابها، هم داور، هم برگزارکننده، هم سفارش دهنده هستند انحصاری هستند و یکدیگر را استاد و پروفسور خطاب می کنند و اجازه نفس کشیدن به محققین مستقل را نمی دهند، یا باید پادوی آنها شوند و همرنگ آنها گردند یا با بی رحمی حذف می شوند. خود گویی و خود خندی، عجب مرد هنرمندی!
- مجموعه اسناد نهضت جنگل، همایش بازشناسی نهضت جنگل ۱۹ و ۲۰ مهرماه ۱۳۸۱، [برای:] شورای اسلامی رشت، با مقدمه: سروش اکبرزاده، نشر: شهرباران، رشت، اول، ۱۳۸۲، ۲۳۶ص، وزیری، نرم.
همایش بازشناسی نهضت جنگل، توسط اولین دوره شورای شهر رشت، در ۱۶ و ۱۷ مهر ۱۳۸۱ در سالن شهید مطهری دانشگاه گیلان برگزار گردید. این کتاب نیز، یکی از تولیدات همان همایش بود. سروش اکبرزاده (رئیس اولین دوره شورای شهر رشت و مدیر همایش بازشناسی نهضت جنگل)، مهدی امیدی (دیگر عضو شورا و دبیر کمیته اجرایی همایش) و افشین پرتو (دبیر علمی همایش) بودند و این کتاب زیر نظر پرتو منتشر شد.
اسناد این مجموعه، از چند مرکز اسنادی کشور در تهران و آرشیو شخصی محمود دهقان در رشت گرداوری و نمایشگاه اسناد نهضت جنگل در تالار مارلیک مجتمع خاتم الانبیای (ص) رشت برگزار شد. اکبرزاده در مقدمه تاریخ برگزاری نمایشگاه را روزهای ۱۴ تا ۲۱ مهر ۱۳۸۱ ذکر کرده، ولی در پوستر نمایشگاه روزهای ۱۳ تا ۱۹ مهر ۱۳۸۱ درج شده. سپس اسناد توسط جعفر خمامی زاده، فریدون نوزاد، سیدمحمدتقی میرابوالقاسمی، روبرت واهانیان و افشین پرتو بازخوانی شده و در قالب این کتاب منتشر گردید.
- حیدرخان عمواوغلی، محمد رادمنش، ویراستار: افشین پرتو، [برای: شورای اسلامی شهر رشت، همایش بازشناسی نهضت جنگل]، حرف نو، رشت، اول، ۱۳۸۱، ۸۰ص، رقعی، نرم.
در سال ۱۳۷۷ فراخوان مقاله و همایشی برای نهضت جنگل توسط سازمان استعدادهای درخشان رشت برگزار شد و تعداد ۳۰۰ مقاله که توسط دانش آموزان و مربیان این مدارس در سراسر کشور به این همایش رسید. این کتابچه هم از همان مقالات ارسالی برای همایش بود. افشین پرتو در آستانه برگزاری همایش سال ۸۱، آن را ویراستاری و برای انتشار در قالب کتابچه مستقل، فراهم نمود. محمد رادمنش، ظاهرا از فرهنگیان ساکن نیشابور (خراسان رضوی) و احتمالا با پرتو همسن بوده و با او رفاقت دارد و مقدمه اش به تاریخ زمستان ۱۳۷۶ در نیشابور امضا شده است. (حیدرخان عمواوغلی، ص۱۱٫)
همایش بازشناسی نهضت جنگل، توسط اولین دوره شورای شهر رشت، در ۱۶ و ۱۷ مهر ۱۳۸۱ در سالن شهید مطهری دانشگاه گیلان برگزار گردید. این کتابچه یکی از تولیدات این همایش بود. سروش اکبرزاده (رئیس اولین دوره شورای شهر رشت و مدیر همایش بازشناسی نهضت جنگل)، مهدی امیدی (دیگر عضو شورا و دبیر کمیته اجرایی همایش) و افشین پرتو (دبیر علمی همایش) بودند و این کتاب زیر نظر پرتو منتشر شد.
رادمنش در پیش نویس کتابش درباره نقش افشین پرتو و حمید امیدی چنین نوشته: «نخستین همایش پاسداشت یادمان خیزش جنگل در اردیبهشت سال ۷۷ به فراخوان سازمان استعدادهای درخشان مرکز رشت برگزار شد. در پاسخ به فراخوان مرکز، بیش از سیصد مقاله از سوی دانش آموزان هوشمند مراکز تیزهوشان در سراسر کشور و مدرسان این مدارس و برخی فرهنگیان به دبیرخانه همایش رسید، که نشان از بر دل بستگی اهل پژوهش ایران به بررسی جنبه های گوناگون این نهضت شکوهمند است. کتابی که در دست دارید، یکی از مقاله های رسیده به دبیرخانه همایش بود. باید از دوست ارجمند، افشین پرتو به خاطر ویراستاری این کتاب و تلاش در راه آمادگی آن برای چاپ سپاسگذار باشم. و در کنار آن از حمید امیدی، عضو شورای شهر رشت به خاطر تلاشش در راه چاپ کتاب، دستشان مریزاد. پایبند باشند.»
- بازتاب نهضت جنگل در هنر و ادبیات، تالیف: هوشنگ عباسی، [برای: شورای اسلامی شهر رشت، همایش بازشناسی نهضت جنگل]، حرف نو، رشت، اول، ۱۳۸۱، ۲۴۰صفحه، رقعی، نرم.
همایش بازشناسی نهضت جنگل، توسط اولین دوره شورای شهر رشت، در ۱۶ و ۱۷ مهر ۱۳۸۱ در سالن شهید مطهری دانشگاه گیلان برگزار گردید. این کتاب یکی از تولیدات این همایش بود. سروش اکبرزاده (رئیس اولین دوره شورای شهر رشت و مدیر همایش بازشناسی نهضت جنگل)، مهدی امیدی (دیگر عضو شورا و دبیر کمیته اجرایی همایش) و افشین پرتو (دبیر علمی همایش) بودند و این کتاب زیر نظر پرتو منتشر شد.
هوشنگ عباسی، مقدمه کتابش را به تاریخ اردیبهشت ۱۳۸۱ امضا نمود.
درباره نگارش این کتاب، چنین نوشته: «روزنامه جنگل ارگان نهضت انقلابی جنگل در اولین شماره خود ۲۰ خرداد ۱۲۹۶ (برابر با یکشنبه ۱۹ شعبان ۱۳۳۵ هجری قمری) بابی به نام ادبیات گشود و به چاپ اشعار فارسی و گیلکی اقدام نمود که بعدها به نام ادبیات جنگلی » معروف شد. مضامین این اشعار جنبۀ سیاسی و اجتماعی داشت و به نوعی جهان بینی جنگلیها را القاء میکرد سالها بعد این رویه به ادبیاتی که دربارۀ نهضت جنگل نوشته یا سروده می گردید اطلاق میشد در کتاب شناسی نهضت جنگل هنر و ادبیات جنگلی ارزش ویژه ای دارند و بخش تفکیک ناپذیر ادبیات معاصر را تشکیل میدهند. ادبیات جنگلی پس از پیروزی انقلاب ۲۲ بهمن در سال ۱۳۵۷ رشد چشمگیر پیدا نمود پاس داشت رهبران نهضت جنگل و چاپ آثار مربوط به نهضت از جمله اقدامات قابل ذکر است. (بازتاب نهضت جنگل در هنر و ادبیات، مقدمه هوشنگ عباسی، ص۵٫)
هوشنگ عباسی به عنوان یکی از اعضای کمیته علمی، از افرادی که در تولید و انتشار این کتاب، نقش داشتند نام برده و تشکر کرده: «لازم می دانم از تلاش و کوشش اعضای محترم شورای سیاست گذاری و هیئت علمی کنگره بازشناسی نهضت جنگل از اعضای محترم شورای اسلامی شهر رشت مخصوصاً رئیس محترم شورا جناب آقای سروش اکبرزاده، از یاران گرامی و عزیز نشر حرف نو آقایان مظاهر زمانی و هادی میرزانژاد موحد و بالاخره از دوست ارجمند آقای حمید امیدی، عضو محترم شورای اسلامی شهر رشت و مسئول کمیته اجرائی کنگره بازشناسی نهضت جنگل که برای چاپ آثار مربوط به نهضت جنگل مساعدت نموده اند، سپاسگذاری خود را ابراز نمایم.» (بازتاب نهضت جنگل در هنر و ادبیات، مقدمه هوشنگ عباسی، ص۷٫)
- نقش احسان الله خان در نهضت جنگل، تالیف: فریدون نوزاد، [برای: شورای اسلامی شهر رشت، همایش بازشناسی نهضت جنگل]، حرف نو، رشت، اول، ۱۳۸۱، ص۱۳۶، رقعی، نرم.
همایش بازشناسی نهضت جنگل، توسط اولین دوره شورای شهر رشت، در ۱۶ و ۱۷ مهر ۱۳۸۱ در سالن شهید مطهری دانشگاه گیلان برگزار گردید. این کتاب یکی از تولیدات این همایش بود. سروش اکبرزاده (رئیس اولین دوره شورای شهر رشت و مدیر همایش بازشناسی نهضت جنگل)، مهدی امیدی (دیگر عضو شورا و دبیر کمیته اجرایی همایش) و افشین پرتو (دبیر علمی همایش) بودند و این کتاب زیر نظر پرتو منتشر شد.
به چاپ اول آن، دسترسی نیافتم. ویراست دومش با این مشخصات منتشر گردید: نقش احسان الله خان در نهضت جنگل، فریدون نوزاد، کتیبه گیل، رشت، دوم، ۱۳۸۵، ۲۱۱صفحه، وزیری.
____________________
[۱] . خاطرات آقاخان درامی: با نگاهی به رویدادهای نهضت جنگل، بازخوانی و تصحیح: افشین پرتو، حرف نو، رشت، اول، ۱۳۸۱، تمامی صفحات.
[۲] . سایت تاریخ ایرانی، «گفت‌وگوی تاریخ ایرانی با افشین پرتو: بلشویسم برای میرزا کوچک‌خان ابزار دستیابی به خواسته‌های سیاسی بود»، مهسا جزینی، ۱۸ خرداد ۱۳۹۱، ۲۳:۵۹٫ مندرج در:
http://tarikhirani.ir/fa/news/7506
[۳] . تاریخ انقلاب جنگل: به روایت شاهدان عینی، محمدعلی گیلک (کمیسر فوائد عامه کابینه جنگل)، نشر: گیلکان، رشت، اول، ۱۳۷۱، تمامی صفحات.
[۴] . قیام جنگل: یادداشتهای میرزا اسماعیل جنگلی خواهرزاده میرزا کوچک خان، با مقدمه و کوشش: اسماعیل رائین، جاویدان، تهران، اول، ۱۳۵۷، تمامی صفحات.
