به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ماسال به نقل از مریان خبر ؛  معرفی تاریخ و تمدن و مسائل اجتماعی و فرهنگی و جاذبه های توریستی تالش بزرگ کاریست بسیار بزرگ که انجام آن تشکیل تیمی از فرهیختگان و اندیشمندان و هنرمندان را می طلبد که از توان و قدرت ما خارج است .

پایگاه خبری مریان خبر تلاش کرده تا گوشه ای از زیبای های تالش را به مسافران عزیز که به تالش سفر می کنند نشان دهد .

شهر تالش (هشتپر)

پیشینه تاریخی :

الکساندر خودزکو ، کنسول روس در گیلان درست در همین زمان در کتاب معروف خود در باره آن می نویسد :

(( مرکز کرگانرود آبادی هشتپر و والی آن بالاخان است که فرمانده قشون تالش محسوب می شود و سراسر این ایالت بطور موروثی به وی به تیول واگذار شده است . چهار دهه بعد نصرت اله خان سردار امجد نوه بالاخان در اواسط دوره ناصرالدین شاه قاجار عمارت اطاقسرا را با معماری اروپایی بنا نمود که نماد و سمبل هشتپر ( تالش فعلی ) گردید . هشتپر ( تالش فعلی ) و سایر مراکز حکومتی در تالش از ساحل دریا فاصله داشتند . به همین خاطر مراکز بازاری و بنادر کوچکی مانند : کرگانرود ، شفارود ، آلالان و حویق در مصب رودهای تالش ایجاد شدند که اهالی تالش از این طریق با بنادر روسیه داد و ستد می نمودند . بنابراین در قرن ۱۹ میلادی مراکز سیاسی و اقتصادی تالش از یکدیگر جدا افتادند و بهمین خاطر شهر تمام عیاری در این ناحیه شکل نگرفت از اینرو تا انقلاب مشروطه هشتپر ( تالش ) بعنوان مرکز سیاسی تالش از بازار ساحلی کرگانرود فاصله داشت . رابینو در این زمینه چنین می نویسد : (( …. بازار نزدیک دریا ، شامل ۶۰ دکان و در حدود ۱۵ کلیه چوبی است و محل اقامت خانها در هشتپر ( تالش ) می باشد . )) در سال ۱۲۸۶ بر اثر وقایع انقلاب مشروطه عمارت اطاقسرا و ابنیه پرامون آن به آتش کشیده شد و به حکومت خانهای کرگانرود پایان داده شد و هشتپر (تالش ) تا سه دهه بعد محلی متروکه بود . در عوض بازارهای ساحلی نقش اداری ناحیه را نیز به عهده گرفتند . بطوریکه در قانون تقسیمات کشوری سال ۱۳۱۶ بازار شفارود مرکز بخش خمسه طوالش گردید . پس از اشغال ایران بدست ارتش شوروی در جریان جنگ دوم جهانی ( شهریور ۱۳۲۰ ) روسها جاده ای بین انزلی ، آستارا از میان تالش احداث کردند تا بهتر تدارکات جنگی متفقین را از جنوب ایران به جبهه جنگ آلمان انتقال دهند . در این ارتباط ساختن پل بر روی کرگانرود در نزدیکی هشتپر (تالش ) موجب برتری موقعیت مکانی آن نسبت به بازار ساحلی کرگانرود گردید ، بطوریکه در طی ۴ سال بازار ساحلی کاملاً متروکه گردیده و ادارات دولتی آنجا نیز به هشتپر ( تالش ) منتقل شدند . بدنبال این تحول مرکز شهرستان خمسه طوالش که در ۲۲ مرداد ۱۳۲۳ به شهرستان تبدیل شده بود ، در ۱۸ آذر ۱۳۲۴ از شفارود به هشتپر (تالش ) منتقل گردید . زیرا شفارود در حاشیه جنوب شرقی شهرستان قرار داشت که با توجه به وسعت ، شکل و امتداد طولی طوالش پاسخگوی نیازهای اداری شهرستان جدید نبود . هسته اولیه شهر تالش از یک ردیف دکان و خانه های چوبی طبقه بالا و یا پشت آن تشکیل شده بود که در دو سوی پل امتداد جاده احداثی روسها مستقر شده بودند . اندکی بعد گسترش و تنوع فعالیت های بازار ، کوچه های مسگران و گلسرخ ( خیابان مولوی و خیابان شهید افزرازی کنونی ) را بوجود آورد و بتدریج بافت شهری در امتداد جنوبی جاده و به سمت شرق گسترش یافت بدین ترتیب بود که هسته اولیه شهر جدیدی بنام هشتپر (تالش ) بوجود آمد . و در سال ۱۳۲۶ خورشیدی مرکز شهرستان تالش رسماً به هشتپر ( تالش ) انتقال یافت و نخستین فرماندار تالش به نام شمس امیری بعنوان فرماندار این شهر تعیین گردید .

موقعیت جغرافیایی :

تالش سرزمین پرشکوه و نازنینی است که دست روزگار ، مانند پهلوانان تراژدی ، بزرگترین عزّت ها و گرانبارترین مشقت ها را بر آن آزموده است . امروز چون بر این سرزمین اهورایی پای می نهیم ، آن را بسانی می بینیم که بر گذشته پرشکوه خود غبطه و غصه می خورد ولی به محض آنکه پای در دشت و چمنزارهای آن می نهیم ، جلال و جبروت و شوکت دیروز آن فرا یادمان می آید . از یک سو ، دشت پهناور << آق اولر >> را می بینید که بر گرداگرد آن کوههای زیبای تالش ، بسان دلبران طناز و سروناز دست در دست هم داده و به دور آن حلقه زده اند و در سویی دیگر تپه ماهورهایی را می بینی که سر بر بالین ناز بالش کوههای تالش نهاده و به خوابی هزار ساله فرو رفته اند و خیال برخاستن ندارند . تالش از نخستین ساکنان نجد سرزمین پهناور ایران ، پیش از آمدن آریایی ها بوده اند و این نکته ای است که اکثر ایران شناسان در مورد آن اتفاق نظر دارند . اگر در تاریخ به کندوکاو بپردازیم ، ردپای تالشان را در نبردهایی که کوروش برای کشورگشائی کرده می بینیم ، رشادت و مهارت زوبین اندازان تالش تا آن حد بود که کوروش در هر جنگی که در پیش داشت از جنگاوران دلاور تالش استمداد می طلبد . امروز پیش از هر زمان دیگر بر ما معلوم گشته است که پیشینه تاریخی و تمدن تالش در منطقه ای بسیار وسیع تر از آنچه ، امروز نام تالش را بر خود دارد ، اطلاق می شده است . در باره حدود جغرافیای تالش ، همینقدر می توان گفت که از حد شمال به آستارا ، جنوب به رضوانشهر ، از شرق به دریای خزر و از غرب به اردبیل و خلخال محدود بوده و با وسعتی حدود ۶/۲۲۱۵ کیلومتر مربع بین ۵۵ – ۴۸ درجه طول شرقی و ۴۸ – ۳۷ درجه عرض شمالی در غرب دریای خزر و شمالغربی و ساحلی و در دهانه دره کرگانرود قرار دارد ، بطوریکه پیشکوههای جنگلی رشته کوههای تالش از شمال غربی کوه ناله بند و هره دشت و در جنوب غربی کوه سیاه داران بر شهر اشراف دارند . عرض جلگه ای در این مکان حدود ۶ کیلومتر میباشد . ارتفاع شهر از سطح دریاهای آزاد ۵۴ متر است که بعلت مجاورت با کوهستان و نزدیکی به دریا در مرز آب و هوای معتدل و مرطوب و مدیترانه ای واقع شده است . میانگین بارش سالانه ۱۱۱۱ میلیمتر و تبخیر سالانه ۶۷۱ میلیمتر محاسبه شده است . شهرستان تالش بر اساس نتایج آخرین طرح آمارگیری جمعیت در سال ۱۳۷۵ با وسعت شهری آن زمان و با احتساب نرخ رشد دارای تعداد ۴۲۳۶۷ نفر جمعیت شهری و ۱۳۲۳۴۸ نفر جمعیت روستائی می باشد . گویش مردم تالش ، تالشی است و از زمانهای دور به این زبان تکلم می کنند . زبان تالشی بیشتر از زبان فارسی به زبان پهلوی قدیم ( زبان ایرانیان باستان ) نزدیک است .

رودخانه کرگان رود

این رود دائمی بزرگ‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه ناحیه غربی استان گیلان در شهرستان تالش است. این رودخانه دارای سه سرشاخه اصلی به نام‌های آق اولر، وزنه سر و رزه چای می‌باشد که شاخه‌های اصلی و میانی آن از ارتفاع ۳۰۰۰ متری کوه‌های تالش در امتداد البرز غربی سرچشمه می‌گیرند و در ارتفاع ۳۵۰ متری، به شاخه شمالی می‌پیوندند. طول شاخه اصلی رودخانه ۴۲/۵ کیلومتر است و دارای دِبی قابل ملاحظه‌ای می‌باشد و متوسط آب‌دهی سالانه آن حدود ۸ مترمکعب در ثانیه تعیین گردیده است. این رود در ماه‌های خرداد تا مهر تا حدودی کم‌آب می‌شود. این رود پس از عبور از میان شهر تالش در ۶ کیلومتری شرق این شهر و در روستای قروق به دریای خزر می‌ریزد. این رود زیستگاه انواع ماهی‌ از جمله ماهی سفید و ماهی آزاد می‌باشد.

در زبان تالشی کرگان‌رود را «کرگری» نیز می‌گویند. پسوند «گری» یا «کری» در نام برخی آبادی‌های تالش مانند دیره‌کری، کواکری، خلفه‌کری، قاسمه‌کری و نواکری دیده می‌شود که معادل آباد و آبادی است. برخی نام کرگری را با تفکیک کرگه+ری از یکدیگر، در ارتباط قرار داده‌اند. کرگه به معنای مرغ و پرنده است. شاید در قدیم که جلگه اطراف این رود پوشیده از بیشه‌زار بوده و پرندگان زیادی در آن زندگی می‌کردند، کرگه ری به معنای مرغزار یا زیستگاه پرندگان به کار رفته باشد که پس از آباد شدن، همین نام را حفظ کرده است.

غار سوباتان

این غار در ضلع شمال شرقی منطقه بکر و سرسبز سوباتان شده است که به نام گنج‌خانه نیز معروف است. مردم منطقه از قدیم معتقدند در درون این غار گنج عظیمی نهفته است و از طرفی به دلیل این که این غار طلسم و جادو دارد، تاکنون کسی نتوانسته وارد غار شود و راز غار را کشف نماید بنابراین اطلاع دقیقی از طول و ارتفاع داخل غار وجود ندارد.

روستای ییلاقی سوباتان در غرب دره لیسار در ۳۶ کیلومتری شمال غرب شهر تالش و ۱۷ کیلومتری جنوب دریاچه نئور در استان اردبیل در ارتفاع ۱۹۰۰-۱۹۷۰ متری از سطح دریا قرار دارد. این روستا دارای جمعیت کمی می‌باشد و ساکنان آن در اواخر تیر ماه از روستاهایی چون قلعه‌بین در این مکان اقامت می‌کنند و در اواخر شهریور ماه به خانه‌های خود بازمی‌گردند. سوباتان در ظاهر به اسامی ترکی شباهت دارد اما این نام از ریشه تالشی سووتن به معنای محل رویش گلپر است.

کاخ قشلاقی سردار امجد

کاخ زمستانی نصرت اله خان سردار امجد از مهمترین بناهای حکومتی گیلان در شهر تالش(هشتپر ) به شمار می رود . سردار امجد که از اواسط دوره ی ناصرالدین شاه قاجار تا انقلاب مشروطه حاکم کرگانرود تالش بود, از قدرت و نفوذ زیادی در منطقه تالش برخوردار بود و برای قدرت نمایی و تدارک مکانی مناسب برای پذیرایی از بزرگان و درباریان قاجار تصمیم به ساخت این بنا می گیرد. بنابر روایت منابع محلی احداث و تکمیل این بنا ۲۵ سال به طول انجامیده است. سنگ های بکار رفته در بنا از ارتفاعات ییلاقی تالش به این مکان آورده شده اند و کارگران زیادی بطور روزانه در ساخت این بنا مشغول به کار بوده اند . این بنا محل استقرار اطاقسرا نامیده می شد که اکنون در ضلع غربی میدان اصلی شهر تالش ( هشتپر ) واقع گردیده است. این بنای آجری با نمای بیرونی آبی رنگ و به همراه طاق نماها و درگاه های هلالی توجه هر رهگذری را به خود جلب می کند. طبقه اول این بنا , دارای دو درب ورودی بزرگ در شمال و جنوب است که قرینه بصورت چهار پنجره بزرگ در طبقه دوم نیز در چهار جهت تکرار شده است . طبقه سوم دارای چهار کلاه فرنگی با پنجره های بادگیر است. این بنا در جریان شورش های محلی مردم تالش در دوره انقلاب مشروطه به آتش کشیده می شود و به مدت ۶۰ سال بصورت متروکه باقی می ماند . تا اینکه در اوایل دهه ۱۳۵۰ خورشیدی مورد بازسازی قرار گرفت و این ساختمان و محوطه بزرگ پیرامون آن به جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران ( هلال احمر بعدی ) واگذار می شود و پس از انقلاب اسلامی نیز در اختیار بسیج سپاه پاسداران قرار می گیرد . بدین جهت علیرغم آنکه بخشی از محوطه شرقی آن در مجاورت میدان اصلی شهر تالش به پارک تبدیل شده است علیرغم دیدگاه برخی صاحب نظران و مسئولان محلی به تبدیل این مکان به موزه کاخ , بعلت کاربری نظامی کنونی , مورد بازدید علاقه مندان قرار نمی گیرد. در سالهای اخیر با ترک برداشتن برخی از نماها و نم گرفتن طبقه فوقانی آن , سقف این بنا با حلب پوشانیده شده است.

دریاچه سراگاه

این دریاچه در حدود ۱۰ کیلومتری بخش مرکزی شهرستان تالش در روستایی به نام سراگاه قرار دارد و آب آن از چشمه‌های اطراف تأمین می‌شود. این دریاچه محل پرورش ماهی نیز می‌باشد.

بازار هفتگی تالش(پنج شنبه بازار)

در پنج‌شنبه بازار هشتپر که در منتها علیه خیابات سردار جنگل(سد ساحلی) واقع شده است ، اغلب زنان و مردان با لباس‌های محلی تالشی ظاهر می‌شوند. حتی برخی از صاحبان مغازه نیز لباس محلی می‌پوشند. محصولات منطقه به ویژه برنج، انواع سبزی و لبنیات محلی میوه‌های درختی از قبیل ازگیل، گیلاس و در سال‌های اخیر کیوی در بازار هفتگی عرضه می‌شود

پارک جنگلی سیاه داران

شهرستان تالش (هشتپر )با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص از یک سو به چشم انداز جلگه , شهر و دریا و از سوی دیگر به کوهپایه های پوشیده از جنگل منتهی می باشد و مکان ها و جاذبه های دلپذیر گردشگری بسیاری دارد که یکی از این مناطق روستا ی سیاه داران است که در گذشته دارای درختان عظیمی از بلوط که بزرگ و سر به فلک کشیده بوده اند و از طرف دیگر توده عظیم درختان مانع ورود افراد به داخل روستا(جنگل ) می شد و بنابراین این منطقه با نام منطقه پوشیده از درختان سیاه(بلوط و آزاد) بعد از ساکن شدن افراد ییلاق نشین, آن روستا به “سیا داران” معروف گشت . این منطقه در جنوب غربی شهر تالش (هشتپر ) واقع می باشد که در سالهای اخیر توسط شهرداری تالش به محدوده ای برای گذاران اوقات فراغت و تفریح تبدیل شده است . پس از احداث راه و پله گذاری بخش هایی از دامنه این تپه در بلندترین نقطه آن تفریحگاهی بکر و دیدنی با امکاناتی جون رستوران , آلاچیق, سرویس بهداشتی بر پا گردیده است و سپس طرح سورتمه جنگلی ریلی در دامنه های پوشیده از جنگل تاسیس شده که عبور از مسیر آن برای مسافران بسیار هیجان انگیز و جالب می باشد ضمن آنکه در داخل محدوده پش از عبور از مسیر حیاط وحش طبیعی ایجاد شده وحیواناتی مثل آهو و غزال وحشی قابل روئت می باشند.

مسجد آق اولر

این مسجد در فاصله ۴۰ کیلو متری روستای آق اولر قرار دارد . این بنا منزل مسکونی شیر خان ,پسرعموی سردار امجد بود که وقف مسجد شد .ساختمان در دو طبقه ساخته شده و مصالح به کار رفته در آن ملات گل و خشت است . در تصویر زیر بنا توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت و بازسازی شده است .

روستای سینه هونی

بعد از روستای «کیش دیبی» جاده با دو راه از هم تفکیک می شود . یک راه به «سوباتان» و راه یگر به «آق اولر» و «تول» می‌رود. بعد از «کیش دیبی» روستاهای «دشتأدی» ، «کسمه جان»، «شیلا دشت» و سپس «سینه هونی»(سیناهونی) بر سر راه ییلاق مریان قرار دارند.

روستای سینه هونی(سیناهونی) در ارتفاع ۷۷۶ متر از سطح دریای آزاد قرار دارد و روستایی کوهستانی، در دل جنگل با پوشش درخت و درختچه است. این روستا محل تردد گردشگران است و مناظر آن بدیع و بی نهایت زیباست. کوههای اطراف روستا مقصدی دوست داشتنی برای علاقمندان کوهنوردی، جنگل زیبای آن جاذبه‌ای فراموش نشدنی برای علاقمندان به طبیعت و رودخانه‌ی کنار روستا (کرگانرود)جایی مناسب برای ماهیگیری و کمپینگ کنار آن است.

زیارتگاه نرگس خاتون

اماکن و امام زاده های موجود در منطقه تالش می تواند در جذب گردشگر داخلی و خارجی نقش مهمی داشته باشد .یکی از این مکانها بقعه نرگس خاتون از نوادگان امام موسی کاظم (ع )در شهر چوبر تالش می باشد.

محوطه باستانی و ییلاق تول

پس از آق اولر و در امتداد جاده خاکی به چادرهای عشایر کوچ رو می رسیم که به زبان ترکی به آن

(پری) می گویند.از یال کوه پایین می آییم ، دره ای پهن و پر سنگلاخ پیش رو باز می شود.از آق اولر تا

این محل ، خانه های نوسازوزمین های کشاورزی به خصوص لوبیا کاری دیده می شود. بعداز چادر عشایر ییلاقات تول شروع می شود.راهی طولانی با جاه ای خاکی و بد .توسط کارشناسان سازمان میراث فرهنگی

کاوش های باستانشناسی بسیار مهم در تول انجام گرفته که نتایج آن درگزارشهای استاد محمد ضاخلعتبری

در چند جلد منتشر شده است.ییلاقات تول نسبت به سایرروستاههای مسیر از امکانات کمتری برخوردار است.

روستا و بقعه شاه میلرزان

این بقعه در خطبه سرای تالش واقع است.از داخل بازار خطبه سرا یک راه فرعی باز می شود.این راه علائم جذب کننده و راهنما برای محور زیبا و حذاب شامیلرزان ندارد.برای رسیدن به این بقعه و روستا آن از روستاهای:اشیک آغاسی،کلات(کلات مشایخ)،انبوه،میناچون وبینون در داخل جنگل یا رودخانه و دره ای مملو از درخت عبور کرده و پس از طی ۱۸ کیلومتر به روستای ییلاقی-زیارتی شامیلرزان می رسیم.

در آغاز راه مزارع برنج و مرکبات فراوان دیده می شود.سقف خانه ها با سفال پوشانده شده است.از ۵کیلومتر که روستای اشیک آغاسی و کلات به پایان می رسد،جاده خاکی آغاز می شود.در دور طرف جنگل با شی۴۵ درجه همه جا را فرا گرفته است.عبور رودخانه،دره ای فراخ تر و عمیق،درختان تنومند،ستیغ های قله های مقابل و تنوع رنگ در جنگل مناظر بکر و جذابی را در محور بوجود آورده است.قبل از شامیلرزان جاده ای خاکی وجود دارد که خطبه سرا را به اردبیل متصل میکند.

در روستای کلات مشایخ آثار برجای مانده از عشایر دیده می شود در۸کیلومتری و در ارتفاع تقریبی ۳۲۷ متری قهوه خانه ای رونق دارد،درروستای بینون طرح بهره برداری از جنگل اجرا می شود و رودخانه ها بزرگ که از ییلاق شامیلرزان شروع می شود از وسط محل میگذرد.پس از این محل به روستا و بقعه شامیلرزان می رسیم.بقعه در ارتفاع ۹۲۴ متری از سطح دریای آزاد و در وسط روستای پرجمعیت و آباد واقع است.در مسیر بازدید روستایی این چنین زیبا را در دل کوه و جنگل تصو نمیکردم.خانه های روستایی مشرف به بقعه است و بقعه

بخشی از حاشیه غربی میدان را تشکیل می دهد.بقعه متعلق به امام سلطان محمود شاه دینوری از عارفان قرن هشتم هجری قمری و به روایتی از فرزدان امام زین العابدین(ع) است.در محو طه درختان شمشاد به وفور دیده می شد.بقعه در داخل اتاقی قرار دارد.دور تا دور اتاق بوسیله ایوان احاطه شده است.متاسفانه ترک های عمیق و جدی برداشته و حسب الظاهر اوقاف هیچ اقدام جدی برای حفظ این بنا انجام نداده است.به رغم دوری راه و نداشتم علائم و راهنما،مورد بازدید گردشگران قرار میگیرد.علاوه بر این درحیاط بقعه یک میدان بزرگی وجود دارد که مهمانان شامیلرزان در آنجا اتومبیل یا وسایل نقلیه خود را متوقف میکنند و روانه خانه های مردم مهمان نواز شامیلرزان می شوند.همچنین در ایام محرم و اعیاد اسلامی،بخصوص عیدقربان زائران زیادی به محل می آیند.

حمام قدیمی مریان

حمام قدیمی مریان قبل از آق اولر قرار دارد و از نظر سابقه تاریخی و تمدنی تفاوتی با آن ندارد. حمام مریان بازمانده آن دوران پر هیاهو و دیر گذر است.این حمام در سمت چپ جاده به سمت آق اولر واقع است.

توسط سازمان میراث فرهنگی باز سازی گردید.

پارک جنگلی گیسوم

یکی از نقاط دیدنی استان گیلان و شهرستان تالش پارک جنگلی گیسوم است. مسیری زیبا و دیدنی درختان سر به فلک کشیده آن تونلی جنگلی را ایجاد کرده است که دل هر بیننده‌ای را با خود می‌برد.

در جنوب گیسوم، رضوانشهر به فاصله ۱۴کیلومتر و شمال آن، شهر هشتپر (تالش) با فاصله حدود ۲۰کیلومتر قرار دارد.

جاده گیسوم تونلی جنگلی را با نسیم خنک کوهستان های تالش در هم آمیخته تا تن و جان هر رهگذری را آرامش ببخشد و روحش را آسایش دهد.گیسوم جایی است که جنگل و دریا به هم می رسند و سحر طبیعت به اوج خود می رسد.

اگرچه گیسوم فقط در نیمه اول سال پذیرای گردشگران است ولی باید گفت که اگر در نوروز و نیمه اول سال هم موفق به سفر به این منطقه گردشگری نشدید زیبایی های طبیعی گیسوم در فصل پاییز و زمستان نیز کمتر از بهار و تابستان نیست.

همسایگی جنگل و دریا در این منطقه از شمال کشور، زیبایی دو چندانی را نصیب چشمان گردشگران می‌کند.

این ساحل زیبا در ایام نوروز پذیرای جمعیت زیادی از علاقه مندان به طبیعت از اقصی نقاط کشور است مسافرانی که از گوشه و کنار کشور می آیند تا آغازین روزهای بهار را در کنار جنگل و دریا به نظاره بنشینند و تماشاگر رویش طبیعت زیبای تالش باشند.

وجود گیسوم باعث شده است که روستای گتگسر در کنار آن به یک روستای مهمان پذیر با خانه های ویلایی تبدیل شود و اهالی به خاطر حضور بیش از حد مسافران خانه‌های خود را تبدیل به سوئیت های مهمان‌پذیر کنند.

جنگل گیسوم با مساحتی حدود ۸۰ هکتار، با درختان جنگلی انبوه و گونه‌های گیاهی خاصی که دارد، چشم انداز زیبایی را برای گردشگران فراهم می‌کند، این پارک با امکاناتی نظیر پارکینگ در داخل محدوده پارک، وسایل بازی کودکان، ورزشگاه، اردوگاه، پلاژ، هتل، مناطق پیک‌نیک روزانه، کمپینگ طبیعی، مسیرهای پیاده روی، مجموعه فضاهای جنگلی باقیمانده در ناحیه شرقی، جنگل شمشاد و موزه طبیعی گل و گیاه منتظر حضور گردشگران است.

در مجموع ۷۶ گونه گیاهی متعلق به ۶۶ جنس و ۴۴ خانواده در این منطقه جلگه‌ای از شمال گیلان شناسایی شده‌است که ۲۱ گونه آن چوبی و مابقی را گونه‌های علفی تشکیل می‌دهد.

درختان جنگلی انبوه و انواع گونه‌های گیاهی به وپژه درختان انجیلی ( آسون دار )، چشم انداز رویایی در فصل پاییز به همراه دارد. در پارک جنگلی گیسوم امکانات رفاهی و سوییت و منازل تعبیه شده است و پاسگاه پلیس امنیت این پارک را شبانه روزی کنترل می کند.مغازه های مختلف خرید و ساحل زیبای آن برای شنا جذابیت آن را دو چندان کرده است.بهترین زمان سفر به گیسوم ماههای اردیبهشت و مهر و آبان است.

منطقه ییلاقی سوباتان

منطقه ییلاقی–جنگلی سوباتان در اوایل محور تالش به آق اولر و در کیلومتر۱/۲، پس از روستای کیش دبی جاده به دو راه تفکیک می شود.

راهی خاکی در سمت راست به سمت جنگل کشیده شده است که انتهای آن به ییلاق سوباتان و استان اردبیل ختم می شود.

حدو د۲ساعت زمان لازم است تا با ماشین به سوباتان برسیم.

ییلاق فصلی است.در زمستان۳الی۴خانوار در آن سکونت دارند.در تابستان شلوغ می شود.در داخل روستا و در دو طرف جاده تعداد زیادی مغازه احداث شده که به مسافرین سرویس می دهند.

باوجود استقبال زیاد از این روستای ییلاقی ، راه آن خاکی و بد است.

قلعه صلصال

یکی دیگر از قلعه های تاریخی استان گیلان با قدمتی حدودا هزار ساله، قلعه صلصال واقع در روستای قلعه دوش لیسار از توابع تالش می باشد ، بعضا” معتقدند دلیل نامگذاری روستای “قلعه دوش” موقعیت جغراقیایی آن نسبت به قلعه صلصال می باشد ، در نمائی زیبا از روستا چنین به نظر میرسد که روستا قلعه را به دوش می کشد.

ارتفاع این قلعه از سطح دریا تقریبا ۱۰۰ متر بوده و ساکنان بومی این منطقه معتقدند که سازنده آن شخصی به نام صلصال ( و یا سلسال ) که زمانی در این ناحیه حکمران بوده می باشد. این قلعه چشم انداز زیبایی بر دشت و ساحل خزر داشته و به خاطر معماری نظامی آن جاذبه فراوانی برای گردشگران دارد. متاسفانه بدلیل دستبرد، قسمت هایی از دیوار های خارجی و داخلی آن تخریب شده ولی بخش های دیگر نسبتاً در امان مانده است.