به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ماسال، برخی از اقتصاددانان تصریح کردند مثبت بودن تراز تجاری همیشه خوشحال کننده نیست چون با توجه به اینکه ۸۰ تا ۸۵ درصد از کالاهای وارداتی ما کالاهای واسطه‌ای و کالاهای سرمایه‌ای است، اگر مثبت بودن تراز تجاری کشور حاصل کاهش واردات باشد، این موضوع می‌تواند به آینده تولید کشور آسیب وارد کند. لذا این مثبت شدن تراز تجاری تنها بر روی کاغذ درست و مفید است.
علیرضا شجاعی- معاون وزیر پیشین صنعت، معدن و تجارت- در گفت‌وگو با ایسنا درباره تراز تجاری سال ۱۳۹۴ اظهار کرد: البته پیش‌تر یک بار نیز تراز تجاری کشور مثبت شده بود و سال ۹۴ اولین سالی نیست که صادرات محصولات غیرنفتی ما بر واردات محصولات به کشور غلبه می‌کند.
وی ادامه داد: در برنامه چهارم توسعه هدف‌گذاری‌هایی در زمینه واردات تعیین شد. به این ترتیب که برنامه‌ریزی شد صادرات نسبت به واردات کشور پیشی بگیرد و تراز تجاری که تفاضل صادرات بر واردات است مثبت شود. این موضوع در پایان برنامه چهارم توسعه محقق شد و البته گفتنی است که در سال‌های ۹۱، ۹۲ و ۹۳ نیز ماه‌هایی وجود داشت که در آن تراز تجاری کشور مثبت شده است.
وی افزود: به نظر من نکته‌ای که حائز اهمیت است این است که حجم تجارت خارجی کشور چقدر است. همزمان با مثبت شدن تراز تجاری باید حجم تجارت کشور نیز افزایش یابد. در واقع تراز تجاری مثبت زمانی می‌تواند برای اقتصاد کشور مفید و مؤثر باشد که این اتفاق ناشی از افزایش صادرات باشد نه اینکه در اثر کاهش واردات صورت گرفته باشد.
شجاعی بیان کرد: نکته قابل توجه این است که نزدیک به ۸۰ تا ۸۵ درصد از کالاهای وارداتی کشور کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای هستند و کاهش حجم واردات برای آینده تولید کشور وضعیت نگران‌کننده‌ای را رقم می‌زند. در نتیجه نکته دیگر این است که باید بررسی شود کاهش واردات کشور در زمینه کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای رخ نداده باشد. اگر کاهش واردات در زمینه کالاهای مصرفی صورت گرفته باشد در این صورت می‌توان کاهش واردات را مثبت دانست.
وی همچنین گفت: البته سال ۹۴ سال مناسبی برای تجارت خارجی نبوده، ما با کاهش ۱۶ درصدی صادرات کالاهای غیر نفتی رو به رو بودیم که در سال‌های اخیر بی‌سابقه بوده است.
کاهش واردات ماشین‌آلات خوب نیست
یک عضو اتاق ایران نیز در گفت‌وگو با اقتصاد نیوز، درباره این موضوع گفت: مثبت شدن تراز تجاری خبر چندان خوبی نیست. اگر واردات کاهش یابد نمی‌توانیم نیازهای کشور را تأمین کنیم. باید از طریق بانک مرکزی راهی باز کنیم که واردات کالاهای مصرفی کم شود، اما واردات ماشین‌آلاتی که برای تولید لازم داریم، افزایش پیدا کند.
اسدالله عسگراولادی ادامه داد: کاهش واردات کالاهای مصرفی خوب است، ولی واردات ماشین‌آلات و مواد اولیه باید تشویق شود، وگرنه قاچاقچی‌ها این اقلام را وارد می‌کنند. بسیاری از وارد کننده‌ها پنجره واحد گمرک را مفید نمی‌دانند، چون سبب افزایش قاچاق شده است. باید حتماً جلسه‌ای با رئیس کل گمرک داشته باشیم تا درباره مفید بودن پنجره واحد گمرک صحبت شود.
این عضو اتاق ایران اضافه کرد: کم شدن صادرات هم نوعی هشدار است. باید تلاش کنیم صادرات هر سال نسبت به سال قبل افزایش یابد. علت کاهش صادرات در سال ۹۴ نیز دو مسئله است؛ اولی مسائل مالیاتی و گرفتاری‌هایی که وزارت دارایی برای صادر کننده‌ها ایجاد کرد و دیگری نوسان نرخ ارز که موجب شده صادر کننده‌ها ندانند چه اتفاقی برای نرخ ارز رخ خواهد داد.
وی افزود: بانک مرکزی باید شرایطی فراهم کند که صادرکننده‌ها بدانند نرخ ارز چند ماه بعد چه وضعیتی خواهد داشت و تفاوت آن با بیمه پرداخت شود. در غیر این صورت صادرات کاهش می‌یابد.
