به گزارش ماسال نیوز به نقل از فردا: وارد مطب که میشوید پزشک سلامتان را با سر جواب میدهد و دفترچه را از دستتان میگیرد و بدون آنکه چندان صحبتی میانتان رد و بدل شود شروع میکند به نوشتن انواع آزمایشات و تجویز خدمات پاراکلنیکی. این در حالی است که تا ۸۰ درصد تشخیص وابسته به معاینات بالینی است و مطابق آمارها تا ۸۰ درصد آزمایشات و خدمات پاراکلنیکی که برای بیماران تجویز میشود بیهوده است. غیر ضروری بودن این تجویزها اما تنها یک روی سکه است و آسیبهایی که بر اثر دریافت بیش از حد اشعه میتواند سلامت بیمار و حتی نسل آینده را تهدید کند هم موضوع مهمی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
میزان تجویز خدمات کلنیکی و پاراکلنیکی هم مانند بسیاری از مسائل دیگر در کشورمان آمار و ارقام درستی ندارد. با وجود این ارجاع بیماران به این مراکز آنچنان بالاست که حتی صدای خود متخصصان علوم آزمایشگاهی و رادیولوژیستها را هم درآورده است. لیلا موسوی بازرس انجمن پرتونگاری ایران با انتقاد از عدم دقت لازم در معاینه بیماران از سوی پزشکان و ارجاع زیاد آنها برای عکس رادیولوژی میگوید: هرکسی به پزشکان مراجعه میکند برایش عکس رادیولوژی مینویسند. معاینه کلا از بین رفته است، حتی گاهی دوبار این کار انجام میشود که بیمار مجبور میشود دوز بالایی پرتو دریافت کند.
تنها ۲۰ درصد آزمایشات ضروری است
پیش از این نیز ناصر كمالیان، رئیس انجمن علمی آسیبشناسی ایران، با انتقاد از روند پذیرش نمونههای آزمایشگاهی در آزمایشگاههای تشخیص پزشكی گفته بود: بررسیها از سطح آزمایشگاههای بیمارستانهای آموزشی و درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشكی تهران نشان میدهد كه ماهانه ۶۰۰ هزار مورد آزمایش انجام میشود كه اكثر این آزمایشها غیر ضروری است.
به گفته رئیس انجمن علمی آسیبشناسی ایران در كشورهای پیشرفته به ازای تشخیص هر بیماری حدود دو آزمایش تجویز میشود اما در ایران این تعداد سه برابر این آمار است و تجویز تعداد زیاد آزمایشهای تشخیصی سبب تحمیل هزینههای سنگین به بیماران، سازمانهای بیمهگر و هدررفت لوازم و استهلاك تجهیزات آزمایشگاهی میشود. بنا به تأكید وی در كشورهای پیشرفته پاتولوژیستها در آزمایشگاهها میتوانند در مورد آزمایشهای درخواستی از سوی پزشكان نظر دهند و در صورت تشخیص بیمورد بودن آن، آن را به پزشكان ارجاع دهند این در حالی است كه در كشور ما این حق برای پاتولوژیستها دیده نشده است و به همین دلیل تخمین زده میشود حدود ۸۰ درصد آزمایشهای تشخیصی در كشور ما غیرضروری باشد، آن هم در شرایطی كه برخی آزمایشگاهها افراد دوره ندیده را به عنوان مسئول فنی خود انتخاب میكنند. كمالیان با انتقاد از اینكه انجام تستهای آزمایشگاهی هدفمند نیست، میافزاید: در جلسهای به وزیر بهداشت گفتم در آزمایشگاههای تشخیص پزشكی، دانش پزشكی و مهارتهای تخصصی تشخیصی كاربرد ندارد و تبعات آن را میبینیم.
تاثیر منفی تجویزات نابجا بر سلامت نسل آینده
موسوی هم با اشاره به روند رو به افزایش خصوصیسازی مراکز رادیولوژی، تصریح میکند: در حال حاضر، بیشتر مراکز در حال خصوصی شدن هستند؛ کاری که درآمدزا باشد در آن مافیا ایجاد میشود. رشته رادیولوژی نیز درآمدزا و در عین حال با جان مردم در ارتباط است. یک عکس اضافی، علاوه بر هزینه، دوز پرتوگیری را در بیمار بالا میبرد. برای مثال به طور مرتب برای مردم گرافی گردن و کتف نوشته میشود که باعث اشعه خوردن غدد تیروئید و لنفاوی میشود.
بازرس انجمن پرتونگاری ایران، افزایش تجویز عکس رادیولوژی برای بیماران را در سلامت نسل آینده تاثیرگذار میداند و هشدار میدهد: در حال حاضر برای هرکسی، در هر سن و برای هر دردی، عکس کمر نوشته میشود که دستگاه تناسلی فرد را در معرض اشعه قرار میدهد، در حالی که ممکن است همان تخمکی که اشعه خورده باشد، بعدا جهش پیدا کند.
بنا به تاکید وی این موضوع هیچ متولی در وزارت بهداشت ندارد. بیمارستانها با افتخار میگویند دستگاه ام آر آی پیشرفته و پرهزینهای را خریدیم، در حالی که اصلا به کارشان نمیآید. این موضوع بدون کارشناسی و فقط برای سود بردن غولهای تجهیزات پزشکی انجام میشودپ.
بنا به تاکید وی در بند “ج” ماده ۱۳۵ قانون پنجم توسعه که درباره قانون انرژیهای پاک است، حقوق کاربری که با چشمه تولید کننده پرتو کار میکند، در کنار کار در معادن و … دیده شده است، اما هیچ کس تا به حال به این بند توجهی نکرده است. ما در کل کشور ۲۵ هزار نفر هستیم و فارغ از خصوصی یا دولتی بودن مرکزی که در آن کار میکنیم، باید حق اشعه را دریافت کنیم، اما متاسفانه پرداخت نمیشود. وی تصریح میکند:در مطبهای خصوصی، پزشکان تعرفههای پرتونگاری را بسیار بالا میبرند، اما یک کارشناس را با ماهی ۸۰۰ هزار تومان استخدام میکنند، چون نظارتی بر آنها نیست