به گزارش ۸دی به نقل از رجا، درایام نوجوانی، بعدازظهرهای پنج شنبه برای نگارنده این سطور و هم‌سن و سال‌ها شده بود “پنج شنبه رهایی”. زنگ آخر مدرسه به صدا در می‌آمد گویی زنگ رهایی نواخته شده بود. به خانه که می‌آمدیم حتی لحظه‌ای را هم تلف نمی‌کردیم و توپ را برمی‌داشتیم و به پارک محل میرفتیم و تا جایی که جان در بدن داشتیم بازی می کردیم. به خانه که باز می‌گشتیم برگه های مسابقه درس‌هایی از قرآن را که هر هفته از طرف مدرسه به بچه ها داده بودند را از انتهای کیف مدرسه در می‌آوردیم و منتظر می‌ماندیم تا انتهای برنامه سوالات را مطرح کنند و اعلام کنند چه کسی برنده مسابقه درس هایی از قران شده است. شنبه ها هم تا زنگ اول فرصت داشتیم برگه های سوالات را به معاون پرورشی تحویل بدهیم. اگر چه امروز دیگر خبری از برگه مسابقه و جایزه نیست، اما هنوز هم برای درس گرفتن از کتاب خدا به سراغ برنامه درس هایی از قرآن شبکه یک میرویم.
غرض از این تقریر بیان حقی است که معلم با اخلاق و خندان قرآن بر گردن همه داشته و دارد. منشأ این حق هم سخن حضرت علی‌بن الحسین علیهما‌السلام است آنجایی که از حق شاگرد بر استاد می‌فرماید:
حق کسی که به تو علم می آموزد این است که او را تعظیم کنی و مجلس او را گرامی بداری و به دقت به سخنان او گوش کنی و کاملا متوجه او باشی و در برابر او صدایت را بلند نکنی و اگر کسی از او پرسشی کرد قبل از استاد به او جواب ندهی و در مجلس او با کسی صحبت نکنی و در نزد او از کسی غیبت نکنی و اگر از او بدگویی شد از او دفاع کنی و عیب‌هایش را بپوشانی و فضیلت هایش را آشکار سازی و با دشمن او همنشین نگردی و با دوست او دشمنی نورزی . پس اگر چنین کنی فرشتگانش خداوند گواهی می دهندکه تو برای خدا به نزد آن عالم رفته ای و از او علم فرا گرفته ای نه برای مردم . ( میزان الحکمه ، ح ۱۳۵۹۱)
اخیراً کلیپ کوتاهی از یک برنامه زنده تلویزیونی با سخنرانی حجت‌الاسلام در فضای مجازی دست به دست شد که ایشان در حین سخنرانی برای لحظاتی از فیلمبردار فرصت خواست و خطاب به یکی از مستمعین که اتفاقاً همان آقای دوربینی (نمازی) معروف است و در میان جمع نشسته بود گفت: «آقا پاشو برو بیرون، صدبار تو تلویزیون دیدنت! ایشان آمده که دوربین بازی کند! پشت ستون بنشانیدش»
انتشار این کلیپ کوتاه در فضای مجازی واکنش بسیاری را بر انگیخت و برای عده‌ای هم شد محلی برای تسویه حساب‌های شخصی و سیاسی. تا جایی که تحلیل نوشتند که شما سال های دور در لایه های چندم صحبت‌تان گفته‌اید به فلان شخص رأی ندهید!
بلافاصله پس از انتشار این کلیپ حجت‌الاسلام قرائتی از شخصی که به او تندی کرد مقابل دوربین عذرخواهی کرد. سخنران و معلم نام آشنای برنامه «درس هایی از قرآن» با بیان این که نباید اشتباهات‌مان را ندیده بگیریم گفت:
قرآن به انسان تأکید دارد که مراقب لغزش‌ها و خطاهایی که در کمین اوست باشد و ما هم باید مراقب تیرهای شیطان باشیم تا دلهای‌مان آلوده به زنگار گناه نشود و البته توصیه دین است که در هنگام لغزش برای جبران اشتباهی که مرتکب شده ایم تلاش کنیم.
وی در ادامه می گوید: من همین جا از محضر خدای متعال، آقای نمازی و همه ملت ایران عذرخواهی می کنم و امیدوارم کدورتی از این بنده کوچک خدا بر دل کسی نمانده باشد و البته بنده حتما با آقای نمازی ملاقات و از ایشان عذرخواهی می کنم.
حجت‌الاسلام قرائتی در ادامه با بیان این که انسان باید مسئولیت اشتباه خود را بپذیرد تاکید می کند: اگر اشتباهی از ما سر می زند باید مسئولیت تبعات آن را بپذیریم و من از همه عذرخواهی می کنم چرا که قبول اشتباه و عذرخواهی در برابر آنچه انجام داده ایم در حقیقت توسعه و ترویج فرهنگ دین است؛ خداوند به انسان در برابر اشتباهاتش فرصت توبه داده تا عذرخواهی کند و مراقب باشد دوباره مرتکب گناه و خطا نشود.
این استاد اخلاق و معارف اسلامی در ادامه ضمن عذرخواهی مجدد تاکید می کند: «همه انسان ها ممکن است در شرایطی خدای ناکرده اشتباه کنند و همه ما انسان ها در معرض خطا هستیم اما آنچه در محضر خدا اهمیت دارد این است که اگر اشتباهی کردیم آن را بپذیریم و برای جبران تلاش کنیم. البته شاید گاهی جبران برخی مسایل چندان ساده نباشد، ولی مهم این است که در مواجهه با اشتباهات چه برخوردی داشته باشیم؛ مهم این است که خدا از ما راضی باشد و راضی بودن خدا هم منوط به خشنودی بندگان خداست. از ملت ایران و برادر ارجمندم آقای نمازی می خواهم که این بنده خدا را ببخشند.»
این سال‌ها در فضای سیاسی کشور برای‌مان عادت شده است که اگر شخصی حتی به عمد هم توهینی کرد انتظار عذرخواهی از وی را نداشته باشیم. فحاشی‌ها و ناسزاگویی‌های مسئولین کشور که منتقدین خود را با الفاظ ناشایست مورد خطاب قرار می‌دهند و به این کار نیز مبادرت می‌کنند کم اتفاق نیفتاده است. الفاظی هم‌چون «بیشعور»، «بروید به جهنم»، «بزدل‌ها»، «بی‌شناسنامه‌ها» و … تنها نمونه‌هایی از توهین‌های بی‌شمار مسئولین خطاب به منتقدین دلسوز است که هیچ‌گاه موعد عذرخواهی آن نرسیده است که البته شاید این حرکت درس‌آموز حجت‌الاسلام قرائتی تلنگری برای آنها باشد.
اما از این درس قرآنی حجت‌الاسلام قرائتی که بگذریم، یادآوری خدمات فرهنگی ایشان به جامعه خالی از لطف نیست. آنچه که در ادامه می‌آید چکیده‌ای از خدمات فرهنگی و علمی کمتر دیده شده ایشان است.
حضور در صداوسیما و تبلیغ دین به اصرار شهید مطهری
بعد از پیروزى انقلاب، با پیشنهاد علامه شهید مطهرى قدس سره و موافقت امام خمینىقدس سره براى اجراى برنامه، به تلویزیون معرفى شد. حجت‌الاسلام قرائتی در خاطرات خود می‌نویسد: روزى که به آن تشکیلات وارد شدم، بیشتر کارکنان نمىدانستند، قبله کدام طرف است و… در آن جا با بهانه گیرى و وسواس زیاد مرا آزمایش کردند و زمانى که در این جهت موفق یافتند، پیشنهاد کردند که بدون لباس روحانیت برنامه اجرا کنم و به طور علنى گفتند: ما به جز دو روحانى (حضرت امام و آیه الله طالقانى) به دیگران اجازه حضور در این تشکیلات را نمىدهیم. من هم با این پیشنهاد موافقت نکرده و اعلام داشتم: برخورد شما را به اطلاع حضرت امام قدس سره خواهم رساند. بعد از این اخطار، آنان قبول کردند که با لباس روحانى اجراى برنامه کنم. به هر حال سال‌هاست که این برنامه تلویزیونى – که از باقیات الصالحات علامه شهید مطهرىقدس سره و حمایتهاى امام عزیزقدس سره است – برگزار مىشود و بر اساس نظر سنجىهاى خود صدا و سیما از برنامه هاى موفق بوده است. امام خمینى به واسطه همان برنامه تلویزیونى، به اینجانب لطف و عنایت خاصى داشت و هر بار که خدمت ایشان مىرسیدم مورد لطف و محبت ایشان قرار مىگرفتم. برنامه درسهایى از قرآن، که بنا بود از طرف مدیریت آن زمان تلویزیون تعطیل شود، ایشان به وسیله یکى از اعضاى دفتر خود، به رئیس صدا و سیما اعلام فرمودند که این برنامهها مفید بوده و باید باشد و چون من بابت اجراى برنامهها حق الزحمهاى دریافت نمىکردم، آن امام بزرگوار چند بار مبلغ قابل توجهى برایم فرستاد که بخدمتشان شرفیاب شده و اعلام کردم من فعلاً نیاز ندارم ولى ایشان مىفرمود: این از بیت المال نیست و نزد شما باشد و بعد از این آشنایى بود که آن رهبر فرزانه حکم نمایندگى خود را در سازمان نهضت سوادآموزى به من اعطا فرمود.
تلاش برای ریشه‌کنی بی سوادی و جهاد در نهضت سوادآموزی
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، کلیه فعالیت های جاری کشور تحت تاثیر فعالیت های سیاسی قرار گرفت. در چنین فضایی طبیعی است که کسی به فکر برنامه‌های عمرانی و فرهنگی نباشد. اما بعد زدودن عوامل رژیم گذشته و روی کار آمدن جمهوری اسلامی و تسلط انقلابیون بر اوضاع و فرونشستن تب سیاسی در کشور، بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی «رحمۀ الله علیه» با درک عمیق از مشکلاتی‌که در اثر بی سوادی مردم در جامعه اسلامی بروز و ظهور می‌یابد، طی فرمانی موضوع بسیج سوادآموزی را صادرفرمودند.
در هفتم دی ماه سال ۱۳۵۸ سازمان نهضت سوادآموزی با هدف با سواد کردن خیل عظیم بی‌سوادان کشور تشکیل شد. رهبر کبیر انقلاب اسلامی طی پیامی به ملت شریف ایران ، اقشار مردم را به مبارزه ی فراگیر با نقیصه بی سوادی فرا خواندند و از مسئولان خواست تا آموزش و پرورش با تمام امکانات بپا خیزد و ریشه بی سوادی را از بن برکنند. بر همین اساس سازمان نهضت سوادآموزی به عنوان یک نهاد انقلابی تأسیس شد. در طول سالهای ۵۸-۶۱ پس از تشکیل سازمان نهضت سواد آموزی، این سازمان ساختار تشکیلاتی مختلفی را تجربه نمود که تمامی این ساختارها بر مبنای توزیع وظایف و مسئولیت‌ها طراحی شده بود . بعد از بررسی عملکرد چند ساله از عملکرد نهضت سواد آموزی، حضرت امام «رحمۀ الله علیه» به منظور تقویت برنامه‌های سوادآموزی حجۀ‌الاسلام و المسلمین محسن قرائتی را به‌عنوان نماینده خویش در این سازمان منصوب نمودند .
در فاصله زمانی ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۰ شمسی طبق سرشماری های انجام شده، درصد باسوادی ایرانیان در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال از ۴۸ درصد در سال ۱۳۵۵ به بیش از ۹۵ درصد در سال ۱۳۹۰ افزایش یافت.
ایجاد ستادی برای احیای حرکت اقامه نماز و زکات
تشکیل مجمعی از صاحب¬نظران برای اقامه¬ی نماز، یکی از شایسته‌ترین و ضروری¬ترین کارهایی بود است که در جمهوری اسلامی صورت گرفت. زیرا برپاداشتن نماز، نخستین ثمره و نشانه¬ی حکومت صالحان است و در رتبه¬ی بعد از آن است که نوبت به “زکات” به¬مثابه¬ی تنظیم مالی جامعه و ریشه کن کردن فقر، و نیز “امر به معروف و نهی از منکر” یعنی سوق دادن به نیکی‌ها و بازداشتن از بدی¬ها می‌رسد. از همین رو رهبر معظم‌انقلاب اسلامی توجه ویژه‌ای به این ستاد داشته‌اند وپیام های رهبر انقلاب به اجلاس سالانه نماز گویای این مطلب است که به حق منشور بندگی حق و راهنمای عمل تلاشگران این عرصه¬ی مقدّس است، همه حکایت از این دارند که حیات طیّبه اسلامی و زندگی در سایه حق و عدالت و تأمین هدف¬های یک جامعه نیک بخت با حق¬گزاری این فریضه نورانی ممکن خواهد بود.
احداث نمازخانه در جاده‌ها و مدارس، ترغیب ائمه‌جمعه برای حضور در مدارس، اعزام روحانیون برای اقامه نماز جماعت، برگزای اجلاس‌های سالانه اقامه نماز در مراکز استان‌ها و بسیج استانداران، فرمانداران و علماء و کسبه برای مشارکت در این امر، تشویق مدیران ومربیان امور تربیتی برای توسعه حرکت نماز، برگزاری صدها اردو و جشنواره فرهنگی و هنری برای اقامه نماز، تولید فیلم و آثار هنری برای بسط فرهنگ نماز، انجام پژوهش‌های میدانی و کتابخانه‌ای پیرامون اسرار و معارف نماز و اقامه این فریضه الهی ، تصویب آیین‌نامه‌های مورد نیاز در هیات دولت، حضور رئیس جمهور و تعدادی از وزراء در اجلاس‌های سالانه، تجهیز کتابخانه‌های مدارس و مساجد به کتب نماز، برگزاری مسابقات فرهنگی پیرامون اقامه نماز، همکاری صدا و سیما و برگزاری اردوهای تشویقی و آموزشی برای دانش‌آموزان و روحانیون پیشگام در حرکت نماز ، تولید فیلم و ده‌ها حرکت سازنده فرهنگی دیگر از دستاوردهای ستاد اقامه نماز قلمداد می‌شوند.
ستاد احیای زکات نیز در سال ۱۳۷۴ با پیام رهبرانقلاب در اجلاس نماز که در استان خوزستان و با حضور مسئولین کشوری و لشکری در اهواز برگزار شده بود شروع به کار نمود، که با توجه به شرایط خاصی که وجود داشت، تا سال ۱۳۸۳ هیچ توفیقی نداشت. خوشبختانه از سال ۱۳۸۳ با ورود کمیته امداد امام خمینی به این عرصه تحت عنوان دبیرخانه ستاد احیاء زکات، این ستاد جان تازه‌ای گرفت.
بنیاد فرهنگی حضرت مهدی(عج)
بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود علیه السلام در سال ۱۳۷۹ به پیشنهاد حجه الاسلام و المسلمین محسن قرائتی و با همکاری برخی از شخصیت های علمی و فرهنگی و موافقت مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای -دام ظله العالی- تأسیس گردید این بنیاد در سال ۱۳۸۰ با هدف گسترش و تعمیق فرهنگ مهدویت در سطح جامعه (به ویژه نسل جوان و فرهیخته) و تربیت مبلغ، پژوهشگر و مدرّس مباحث مهدویت و به منظور پشتوانه علمی و فرهنگی – با کسب مجوز از شورای عالی حوزه علمیه قم- مرکز تخصصی «امامت و مهدویت» را در قم راه اندازی کرد.گستردگی فعالیت های بنیاد شامل آموزش و پژوهش و تبلیغ میشود که گستردگی فعالیت خود گزارش مفصلی میطلبد.
آثار مکتوب :
آشنایی با نماز ۱۱۴
نکته دربارهٔ نماز
تفسیر نماز
پ‍رت‍وی از اسرار نماز
پیوندهای نماز
اصول عقاید اسلامی
ت‍وح‍ی‍د
عدل
نبوت
امامت
م‍ع‍اد
گ‍ن‍اه‌ش‍ن‍اس‍ی
ح‍ج
ج‍ه‍ان و انسان از دی‍دگ‍اه قرآن
امر به معروف و نهی از منکر
با قرآن در س‍رزم‍ی‍ن وح‍ی
خاطرات ح‍ج‍ه‌الاس‍لام و المسلمین قرائتی
دقایقی با قرآن (برگرفته از تفسیر نور)
پرسش و پاسخهای قرآنی پ‍رس‍ش‌ه‍ای مهم
پاسخهای کوتاه با اس‍ت‍ف‍اده از ت‍م‍ث‍ی‍لات
تفسیر قرآن کریم (آیات برگزیده) ویژه دانشگاه‌ها
تفسیر نور (تفسیر ۱۰ جلدی کامل قرآن کریم)
