پنج شنبه ۰۱ آذر ۱۴۰۳ , 21 November 2024

تاریخ انتشار : ۲۷ مهر ۰۱
ساعت انتشار : ۸:۴۰ ق.ظ
چاپ مطلب
درس‌هایی از اغتشاشات - ۴

 فضای مجازی و رسانه خودِ حادثه است

نویسنده : سجاد ستوده

 اگر روزگاری پای رسانه تنها پس از وقوع خبر به ماجرا باز می‌شد، امروزه رسانه‌ها خود ماجرا آفرینند، پیش از وقوع حوادث حاضرند، در حین حادثه به آن جهت می‌دهند و در پایان، آن را آن‌چنان که می خواهند و می‌پسندند، روایت می کنند. انگاری این رسانه‌ها هستند که هم عامل خبرند و هم راوی آن.

از روزگار ورود اینترنت به ایران تا همین الان، نگاه اکثریت جامعه و متاسفانه بخش‌های فراوانی از حاکمیت به فضای مجازی صرفاً نگاه سرگرمی و ابزاری برای تفریح بوده و هست و این نگاه ویرانگر در حوزه‌های مختلف به ویژه در حوزه‌های اجتماعی موجب ایجاد خسارت‌های فراوانی شده است.

این نگاه دم‌دستی و البته عقب افتاده در حالی است که تقریباً همه‌ی ساحت‌های زندگی بشر امروزی به واسطه ورود فضای مجازی دچار تحول و دگرگونی کامل شده است.

امروزه اقتضائات زندگی مدرن در بستر فضای مجازی محقق می شود و فضای مجازی و به تبع آن رسانه‌های گوناگون، به محیط اصلی زندگی و زیست بشر تبدیل شده‌اند.
امروزه فضای مجازی واقعی‌ترین بخش زندگی است که در حقیقت، خودِ زندگی است. واقعیت‌های زندگی بشر امروز در فضای مجازی تحقق می یابد. امروزه فضای مجازی واقعی‌تر از هر واقعیتی است.

در کنار گسترش و اثرگذاری روز افزون فضای مجازی به مثابه نمادی از سلطه تکنولوژی بر زندگی آدمی، رسانه نیز به عنوان یکی از ملزومات اصلی زندگی در دنیای امروز نقشی بیش از همیشه در تحولات و دگرگونی‌های امروز بر دوش گرفته است.

در روزگاران گذشته، رسانه‌ها قصه گوی رخدادهای به وقوع پیوسته بودند. حادثه‌ها که رخ می‌دادند، تازه پای رسانه‌ها به میدان باز می‌شد. اما در روزگار کنونی، رسانه‌ها نه تنها قصه گوی حادثه‌ها که خود، طراح و به وجود آورنده اتفاقاتند.

اگر روزگاری پای رسانه تنها پس از وقوع خبر به ماجرا باز می‌شد، امروزه رسانه‌ها خود ماجرا آفرینند، پیش از وقوع حوادث حاضرند، در حین حادثه به آن جهت می‌دهند و در پایان، آن را آن‌چنان که می خواهند و می‌پسندند، روایت می کنند. انگاری این رسانه‌ها هستند که هم عامل خبرند و هم راوی آن.

در دنیای امروز، رسانه‌ها خیلی بیشتر از وقوع حادثه، آن را طراحی کرده و در اثنای وقوعش به آن جهت می دهند و پس از وقوع، تصویری خاص و خودخواسته از آن اتفاق را روایت کرده و در اذهان ثبت می کنند و این قدرتی مهیب است که عدم فهم و توجه به آن چون بمبی بزرگ عمل خواهد کرد.

اتفاقات شهریور و مهر ۱۴۰۱ بیش از هر اتفاق دیگری حاصل عدم درک صحیح و توجه به نقش و اثرگذاری رسانه‌ها و فضای مجازی است.

یادمان باشد وقتی با تئوری‌های دهه شصتی با رسانه مواجه می شویم، در منازعه با آن، یک رقیب از پیش باخته‌ایم.

بفهمیم که در دنیای دگرگون شده امروز، رسانه‌ها و فضای مجازی نه فقط راوی حادثه‌هایند که خود، حادثه آفرینند.
همین.