نقص فنی سیستم ترمز اتوبوس دانش آموزان دختر مدرسه سمپاد کرمان که هفته گذشته برای اردوی تفریحی به شهداد اعزام شده بودند، منجر به واژگونی اتوبوس حامل این عزیزان و جان باختن ۴دانش‌آموز نخبه شد؛ هرچند مسئولان وزارت آموزش و پرورش با ابراز تاسف از این حادثه اعلام کرده اند برخورد جدی با خاطیان انجام می‌گیرد و حتی صورت وضعیت اتوبوس را اعلام کردند، اما به گفته رئیس پلیس راهور فراجا، نه فقط صورت وضعیتی مربوط به اردوی دانش‌آموزی تنظیم نشده و اتوبوس دارای نقص فنی مستمر بوده، بلکه آیین نامه اجرایی اردوها هم از سوی آموزش و پرورش رعایت نشده است !
اردو و فعالیت‌های اردویی بخشی از جریان تعلیم وتربیت است که دانش‌آموزان بر اساس علایق و رغبت‌های خود در آن شرکت می‌کنند. برگزاری هدفمند، ایمن و با برنامه اردوها، ضمن کیفیت بخشی به برنامه‌های رسمی و غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان، می‌تواند بستر لازم را برای شناسایی و رشد متوازن استعداد دانش‌آموزان در ساحت‌های شش‌گانه تعلیم و تربیت فراهم کند؛ اما این مهم زمانی محقق می‌شود که تمامی جوانب برگزاری اردو رعایت شود.
این اردوها زمانی اهداف خود را محقق می‌کنند که ضوابط قانونی از جمله امنیت سفر برای دانش‌آموزان که یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها در طول سال تحصیلی است را رعایت کرده باشد. ایمنی اردوها از اهمیت بالایی برخوردار بوده، زیرا با جان تک‌تک دانش‌آموزان و افراد مشمول نظام آموزشی مرتبط است.
بحث‌های مطرح شده زمانی رنگ و بوی مهم بودن به خود می‌گیرند که اتفاق و حادثه‌ای رخ دهد. از سال تحصیلی گذشته تاکنون چند حادثه تصادف خودرو حامل دانش‌آموزان در اردوها و سرویس‌های دانش‌آموزی رخ داده که آخرین آن تصادف اتوبوس دانش‌آموزان دختر دبیرستان فرزانگان (تیزهوشان) شهر کرمان بود که به دلیل نقص فنی ۴دانش‌آموز به همراه سرایدار و فرزند ۹ساله‌اش جان خود را از دست دادند.
این گونه حوادث سال‌هاست در اردوها و مسیر تردد دانش‌آموزان در سرویس‌های مدارس رخ می‌دهد؛ اما سئوال اساسی این است که چرا نظارت‌های لازم اعمال نمی شود؟
دیدگاه وزارت آموزش و پرورش
حسین صادقی رئیس مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش در مورد برگزاری اردو و وقوع اینگونه حوادث می‌گوید: دستورالعمل اردویی با امضای رئیس جمهوری به همه ادارات کل آموزش و پرورش ابلاغ شده و در دسترس همه مدارس قرار گرفته است که بر اساس آن مدیر مدرسه موظف است پیش از برگزاری اردو مجوزهای لازم از جمله رضایت نامه از اولیاء دانش آموزان، معاینه فنی خودرو و همچنین بیمه شخص ثالث را دریافت کند که در اردوی دانش آموزان کرمانی، همه آیتم‌ها بررسی و مشکلی وجود نداشت. این حادثه در لحظه رخ داده و ترمز خودرو بریده شده و شرکت در زمان ارسال، تائیدیه‌های لازم را صادر و مجوزها را داده است.
همچنین به گزارش ایسنا، به گفته حجت‌الاسلام محمدحسین پورثانی معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش فعلا زمان برای مقصر دانستن فرد یا افراد زود است؛ اما اهمیت موضوع این است که برگه سلامت روان راننده، معاینه فنی خودرو و قرارداد مدرسه با شرکت تعاونی معتبر حمل و نقل موجود و مجوز اردو و بیمه دانش‌آموزان هم برقرار است.
وی افزود: صورت وضعیت اردویی که سازمان حمل و نقل پایانه‌ها صادر و امضاء شده هم موجود است. قرارداد با تعاونی حمل و نقل بسته شده و اسم تعاونی و قرارداد کامل مشخص است. رضایت‌نامه دانش‌آموزان، نام سرپرست و مجوزها از سوی مدیر مدرسه به منطقه آموزش و پرورش تحویل داده شده است؛ اما این که اتوبوس درون‌شهری بوده یا برون‌شهری، تخصص مدیر مدرسه و آموزش و پرورش نیست و تخصص تعاونی بوده که این اتوبوس را برای اردو اعزام اختصاص داده است.
اظهارات متفاوت رئیس پلیس راهور
آموزش و پرورش در حالی به وجود صورت وضعیت اتوبوش اشاره کرده است که سردار سید تیمور حسینی رئیس پلیس راهور فراجا این موضوع را تائید نمی‌کند و حتی می‌گوید: در حادثه تصادف دانش‌آموزان کرمانی صورت وضعیت مربوط به اردوی دانش‌آموزی تنظیم نشده بود و همین امر موجب شد این اتوبوس مانند یک وسیله نقلیه عمومی معمولی تلقی شود.
پاسگاه‌های پلیس راه، صورت وضعیت‌ها را ملاک کنترل خود قرار می‌دهند و این اسناد را باید به وضوح مشخص کنند که اتوبوس برای حمل دانش‌آموزان یا دانشجویان به کار گرفته شده است. اتوبوسی که در این حادثه استفاده شده، طی ۲ یا ۳ سال گذشته صرفاً در مسیرهای کوتاه کمتر از ۷کیلومتر فعالیت داشته است و انتخاب چنین وسیله نقلیه‌ای برای یک سفر طولانی اقدامی نادرست و ناشی از کوتاهی در رعایت دستورالعمل‌های ابلاغی بوده است.
سینا بنی اسد، دادستان عمومی و انقلاب ماهان هم ضمن تشریح آخرین وضعیت پرونده واژگونی اتوبوس حامل دانش آموزان کرمانی در محور شهداد – کرمان، با اشاره به اینکه پرونده این حادثه دلخراش در دادستانی ماهان در حال رسیدگی است، می‌گوید: راننده اتوبوس و مدیرعامل شرکت حمل و نقل از روز بعد از حادثه تاکنون بازداشت هستند و مدیر مدرسه هم تحت نظارت قضایی است.همچنین مدیرکل آموزش و پرورش استان، مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان، مدیرکل راه و شهرسازی استان و رئیس آموزش و پرورش ناحیه ۲ کرمان برای ادای توضیحات به دادستانی احضار شده‌اند. از سویی دیگر دفتر شرکت حمل و نقل مذکور با دستور قضایی پلمب و کد فعالیت آن غیر فعال شده است.
دادستان ماهان در ادامه تاکید می کند: اتوبوس بر اساس نظریه پلیس راه دارای نقص فنی مستمر بوده به گونه‌ای که یکی از چرخ‌های عقب از ابتدا فاقد سیستم ترمز بوده است. طبق تحقیقات به عمل آمده فرسودگی ناوگان مشهود است و اتوبوس سانحه دیده ولوو B۱۲مدل ۱۳۸۲بوده است. آیین نامه اجرایی اردوهای دانش آموزی به طور دقیق و کامل از سوی مدرسه و آموزش و پرورش رعایت نشده است. برای اردوی مدرسه باید با یک شرکت حمل و نقل معتبر قرارداد منعقد می شد، اما در این باره مسئولان مدرسه فرزانگان کرمان به طور شخصی با رانندگان توافق کرده اند و شرکت حمل و نقل هم صورت وضعیت را صرفا بر اساس اظهارات رانندگان تنظیم کرده است.
وی ادامه می دهد: طبق دستور العمل های موجود باید در هر اتوبوس یک نفر سرپرست یا مربی همجنس دانش آموزان (خانم) حضور داشته باشد؛ اما تحقیقات اولیه حاکیست در اتوبوس حادثه دیده سرپرست و مربی حضور نداشته و صرفا سرایدر آقا و همسرش حضور داشته‌اند.
بنا به این گزارش اگرچه وزیر آموزش و پرورش گفته است با قصور انجام گرفته در حادثه واژگونی اتوبوس دانش آموزان کرمانی، مماشات نخواهد شد و اشد برخورد با مقصران حادثه انجام می‌گیرد اما واقعیت این است که با ضعف و خلاهای نظارتی و مدیریتی فعلی، این حادثه نخستین و آخرین در کشورمان نخواهد بود .
از سویی دیگر درباره اردوهای دانش‌آموزی دستورالعملی وجود دارد اما متاسفانه نظارت لازم بر اجرای آن وجود ندارد که اگر این نظارت وجود داشت ، این ۴دانش‌آموز نخبه اکنون پشت میز کلاس بودند؛نه در خانه ابدی !
